Archieven van de gemeenten Hurwenen en Rossum 1810-1817, Rossum, Hurwenen en Heerewaarden 1818-1820 en Rossum 1821-1955

De gemeente Rossum heeft als zelfstandige gemeente bestaan tot aan 1955. Niet onbetwist overigens: verscheidene malen is er gedurende de jaren 1926-1934 geprobeerd om Rossum toch weer samen te voegen met andere gemeenten, waarbij Hurwenen en Heerewaarden soms ook weer betrokken waren. In augustus 1940 schreef de burgemeester een brief aan de secretaris-generaal van Binnenlandse Zaken met het verzoek om Rossum, Hurwenen en Heerewaarden maar weer samen te voegen. Waarschijnlijk door de oorlog is dit plan nooit verder behandeld. Vanaf 1945 zijn er besprekingen geweest over een gemeentelijke herindeling van de Bommelerwaard, die tenslotte hebben geresulteerd in de wet van 7 februari 1955 waarbij het aantal gemeenten in de Bommelerwaard werd teruggebracht van 13 naar 8 door het tot stand brengen van verschillende combinaties. Rossum werd op 1 juli 1955 daadwerkelijk samengevoegd met Hurwenen. Veel personeel heeft de gemeente Rossum nooit gehad. De gemeentesecretaris heeft lange tijd het werk alleen moeten doen. Vanaf 3 maart 1900 werd hij bijgestaan door een ambtenaar ter secretarie. In 1933 kreeg de ambtenaar hulp van een volontair, die vanaf 1934 betaald werd voor het verrichten van schrijfwerk. Na de oorlog werd het aantal ambtenaren uitgebreid tot drie. Tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog werd het leidersprincipe ook ingevoerd voor de Nederlandse gemeenten. De gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders werden buiten werking gesteld, en de burgemeester moest de taak van de raad en het college waarnemen, en kreeg daarmee alle bevoegdheden van de gemeente in handen. A.F. van Goelst Meyer heeft zich als burgemeester kunnen handhaven tot hij in 1943 moest onderduiken. Hij werd met ingang van 17 januari 1944 op eigen verzoek eervol ontslagen. De (waarnemend) burgemeester van Hurwenen, A. Neet, heeft toen ook het burgemeesterschap van Rossum waargenomen tot hij in september 1944 zelf moest onderduiken. Vanaf begin 1945 tot aan het einde van de oorlog is het burgemeesterschap toen waargenomen door de burgemeester van Zaltbommel, de NSB-er J. Boll. Hij heeft hieraan niet veel werk gehad, want van 23 september 1944 tot 10 mei 1945 is Rossum ontruimd geweest omdat het toen in de frontlinie lag. De inwoners waren geëvacueerd. Na de oorlog werd door een kiescollege een nood-gemeenteraad gekozen, die gefunctioneerd heeft tot de eerste vrije verkiezingen in 1946. Notulen van de gemeenteraadsvergaderingen met jaarlijkse alfabetische indexen van de jaren 1931-1941 (26 juni) zijn te vinden onder inventarisnummer 4/36. Inventarisnummer 4/37 bevat de besluiten van de burgemeester, waarnemende de taak van de gemeenteraad van juni 1941 tot en met november 1945, en van december 1945 tot augustus 1946 de notulen van de voorlopige gemeenteraad. Raadsbesluiten uit de periode 1931-1955 zijn aanwezig onder inventarisnummer 4/48. Inventarisnummer 4/60 bevat notulen van van de vergaderingen van burgemeester en wethouders uit de jaren 1939, 1945-1948. Rubriek 3.2.1.3.2 bevat personeelsdossiers. Personeelsdossiers van veldwachters respectievelijk onderwijzers zijn te vinden in rubrieken 3.2.2.03.2 en 3.2.2.14.2.2.2. Voor financiële stukken uit de oorlogsjaren (begrotingen, boekhouding, jaarrekeningen) zie de rubriek Financiën (3.2.1.6.3). Persoonskaarten zijn opgenomen in het archief van de gemeente Rossum, 1990-1998.