AKTION IM MOOR Kennismaking met Joseph Beuys

De Astensche Peel heet ‘t daar en ‘t ligt nabij het Eeuwig Leven in het uitgestrekte moerasgebied De Groote Peel, in de zuidelijke punt van de gemeente Asten (NB). Een paar honderd meter verderop ligt op Meijels grondgebied de Vossenberg, een natuurlijke verhoging in het landschap in de tegenwoordige gemeente Peel en Maas (L) Er staan nog diverse kazematten in die buurt – of resten daarvan – uit de Tweede Wereldoorlog. Deze betonnen bunkers werden in 1939/1940 in allerijl gebouwd als onderdeel van de Peel-Raamstelling, een van de verdedigingslinies in Zuid-Nederland tegen een dreigende Duitse inval. In de praktijk hebben de kazematten – net als andere verdedigingswerken van de Peel- Raamstelling – nauwelijks een krijgskundige betekenis gehad. Na de oorlog zijn de meeste kazematten afgebroken. Maar over het hele traject van de Peel-Raamstelling – gelegen tussen de Belgische grens (bij Weert) en de Duitse grens (bij Grave) – zijn ook bunkers blijven staan. Soms solitair, soms in plukjes, als stille getuigen in ‘t landschap van een grimmige episode in de vaderlandse geschiedenis. Die van de ‘Vesting Vossenberg’ staan te boek als Rijksmonumenten. In 2015 is een initiatief opgestart om de Peel-Raamstelling weer ‘beleefbaar’ te maken. In het kader daarvan heeft het Dorpsoverleg Meijel bij de Vesting Vossenberg een nieuw landmark bedacht als toeristische ‘Peeltroef’. Het gaat om een 22 meter hoge uitkijktoren, het Belfort Vossenberg. Samen met de nabijgelegen kazematten biedt de toren uitstekende kansen om (oorlog)verhalen vast te houden en educatieve projecten te ondersteunen. Mede daarom participeren diverse instanties – buurgemeenten, maar ook Staatsbosbeheer en Waterschap Aa en Maas – in een daartoe strekkend initiatief. Een eindje van de Vossenberg vandaan ligt langs de Meijelseweg in Asten-Heusden, verscholen in het groen en schier onbereikbaar vanwege de dichte begroeiing en/of de hoge waterstand, in de Astensche Peel Kazemat 104. Ook daaraan kleeft een bijzonder verhaal. In de zomer van 1971 maakte de invloedrijke Duitse kunstenaar Joseph Beuys er een krachtig statement voor het milieu met zijn ‘Aktion im Moor’. Deze bewaard gebleven Aktion nr.26 – op foto vastgelegd door de Italiaanse fotograaf Gianfranco Gorgoni – kreeg wereldwijd bekendheid als een vroege uitbarsting van Eco kunst. En daarmee – naar later zou blijken – als een piketpaaltje richting ‘duurzame samenleving’. Dit verhaal – dat géén academische studie wil zijn – gaat daarover. Over dat en nog meer! Veel leesplezier. Piet Snijders, zomer 2020 P.S. O ja, en ‘t verhaal inspireerde. Vandaar enkele gedichten van mezelf aan ‘t eind