Een nacht in cel 115. Het Bunkerdrama in Kamp Vught
Wanneer onderlinge wraakacties tussen vrouwelijke gevangenen in Kamp Vught uit de hand lopen, neemt de Duitse kampcommandant maatregelen. In de nacht van 15 op 16 januari 1944 worden 74 vrouwelijke gevangenen opgesloten in kampgevangenis de Bunker. Zij zitten veertien uur opgesloten in een cel van slechts negen vierkante meter. Tien vrouwen overleven de nacht niet.
Luchtopname van Kamp Vught van 9 september 1944 door RAF.
De vlecht van Jedzini
De van oorsprong Duitse Agnes Jedzini wordt in juni 1943 wegens het beledigen van een Duitse militair gevangen gezet in het Frauenlager van Kamp Vught. Ze hoopt op een vervroegde vrijlating en om dat te bespoedigen, verraadt ze medegevangenen. Als zij dit te weten komen besluiten ze, na eerst nog te hebben gewaarschuwd zonder effect, dat de vlecht van Jedzini als straf moet worden afgeknipt. Non Verstegen hanteert de schaar.
Solidariteit bestraft
Dat laat Jedzini niet zomaar gebeuren en doet haar beklag bij Kommandantur Adam Grünewald. Hij roept gevangene Verstegen ter verantwoording. Non neemt de schuld op zich en wordt opgesloten in een cel van gevangeniscomplex de Bunker binnen Kamp Vught. Als dit nieuws de andere vrouwen bereikt besluiten 91 van hen zich solidair te verklaren met Non door hun namen op te schrijven. Die zaterdag, 15 januari 1944, worden de 91 vrouwen op de lijst ook naar de bunker gebracht.
In cel 115, die negen m2 beslaat, worden 74 vrouwen geduwd. In cel 117 zitten nog eens zeventien vrouwen. Er is maar een klein gat voor de aanvoer van verse lucht en er komt te weinig zuurstof binnen. De vrouwen die flauwvallen blijven rechtop staan omdat er geen ruimte is om te vallen. Rond acht uur ‘s ochtends gaat de celdeur open en vallen de vrouwen letterlijk naar buiten. Tien vrouwen overleven het niet. De overlevers worden per vijf opgesloten in de andere cellen met matrassen en dekens.
"Toen het licht uitging barstte de paniek in volle hevigheid los. Sommigen probeerden er doorheen te roepen om de vrouwen tot kalmte te manen en geen zuurstof te verspillen. Soms hielp dat, heel even, maar dan begon het weer. Het hield niet op, die hele nacht niet, het werd alleen minder luid. De hitte werd verstikkend."
Ontruiming Kamp Vught
Eén van de overlevenden is verzetsvrouw Valentine Elisabeth Guilonard, of zoals ze later bekend zou worden Tineke Wibaut. Na maandenlange gevangenschap in de Amsterdamse gevangenis wordt ze op 2 januari 1944 overgebracht naar Kamp Vught. Hier maakt ze het Bunkerdrama in cel 115 mee. Wanneer Kamp Vught op 6 september 1944 ontruimd wordt vertrekken de vrouwen naar Kamp Ravensbrück. Dit is het begin van een lange reis. Tineke Wibaut reist in acht maanden via zes verschillende kampen ruim 1700 kilometer. Op 14 april 1945 wordt ze bevrijd in Salzwedel.
Valentine Elisabeth Guilonard
Rotterdam, 21 mei 1922 - Hulshorst, 6 oktober 1996
Gevangen in Kamp Vught
Gevangen in Ravensbrück
Herdenking 2014 Bunkerdrama
Dertig nabestaanden herdachten in 2014 het Bunkerdrama bij Nationaal Monument Kamp Vught.
Herdenking 2014 Bunkerdrama
