Archieven van de Gemeente Ottersum

De gemeente Ottersum was gelegen in de kop van Noord-Limburg en werd aan de zuid- en de west-zijde begrensd door de gemeenten Bergen en Gennep en de rivieren de Niers en de Maas. Aan de noord- en oostzijde grensde zij aan de gemeenten Mook c.a. en Groesbeek, terwijl de gemeentegrens over een lengte van 12 km samenviel met de Nederlands-Duitse grens. Op 1 januari 1937 had de gemeente 2563 inwoners. Na de oorlog maakte de gemeente een flinke groei door. Tot 1 februari 1945 was H.H.J. Sengers burgemeester. De in 1939 gekozen gemeenteraad heeft tot augustus 1941 gefunctioneerd. In de periode 1944 tot februari 1945 is niemand in functie geweest als burgemeester, wethouder of secretaris, terwijl ook het gemeentepersoneel niet in functie is gebleven. De optredende autoriteit was de Duitse S.A. Een tijdelijke gemeenteraad werd na de oorlog samengesteld door een kiescollege van 21 mannen, die bij besluit van de commissaris der Koningin op 19 december 1945 op voordracht van de burgemeester waren aangewezen. Deze raad functioneerde tot in 1946. De oorlogsperiode is aan de gemeente niet ongemerkt voorbij gegaan. Bij de operatie Market Garden, die op 17 september 1944 startte en die ten doel had de bruggen over de Maas, Waal en Midden Rijn in één slag in handen te krijgen, zijn bij de luchtlandingen bij Groesbeek ook enkele gliders in Milsbeek geland. Het front kwam echter even ten noorden van Milsbeek te liggen. Van de aangrenzende gemeenten Mook en Groesbeek lag een gedeelte reeds in bevrijd gebied. De bevolking werd in oktober 1944 door de Duitsers tot evacuatie gedwongen, met uitzondering van de bevolking van het kloostergebouw Maria-Roepaan, waarvan de inwoners met de daarin tijdelijk ondergebrachte zieken en ouden van dagen moesten evacueren in de koude kerstdagen van 1944. Op 8 februari 1945 begon de slag om het 'Reichswald' die op 11 februari leidde tot de bevrijding van Ottersum door het tot 5 divisies uitgebreide XXXste Legerkorps van het IIe Britse Leger onder leiding van commandant Sir Brian Horrocks, waaraan later nog 2 Canadese divisies werden toegevoegd. Deze slag, die 10 dagen langer duurde dan aanvankelijk was gepland, heeft aan 6.000 man het leven gekost. De stille getuigen van deze strijd zijn de oorlogskerkhoven in Milsbeek, Mook, Groesbeek en het 'Reichswald' aan de weg van Ottersum naar Kleef. Bovendien ligt ook nog een 8-tal militairen begraven op het R.K. kerkhof te Ottersum. Voor een uitvoerige beschrijving van de strijd wordt verwezen naar het boekje van Peter Elstob: 'De slag om het Reichswald’. Bij de terugkeer vonden de bewoners hun huizen, voor zover deze niet in puinhopen veranderd waren, totaal geplunderd terug. De reeds genoemde kloostergebouwen werden door de Duitsers op 2 februari 1945 in brand gestoken. Aan oorlogsschade werd toegebracht aan: het gemeentehuis f 8.801,52 wegen, bruggen, duikers f 162.792,- scholen f 91.003,- overige gemeente-eigendommen f 13.923 ,- Aan de gevolgen daarvan, zoals noodherstel, puinruimen en dergelijke werd een bedrag van f 51.480,21 uitgegeven, zodat de totale oorlogsschade voor de gemeente f 406.897,62 bedroeg. Het aantal beschadigde woningen, hetgeen tevens de totale woningvoorraad van de gemeente was, bedroeg 459 (148 huizen en 311 boerderijen) waarvan 42,9010 zwaar was beschadigd. Het archief bevat de neerslag van de taken en activiteiten van de gemeente. Zie ook de notulen van vergaderingen van de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders. Hier kunt u in de gedeeltes over de oorlogsjaren mogelijk relevante informatie vinden.