M. Dijkgraaf: Het taaie ongerief

De in Rotterdam geboren Maarten Dijkgraaf (1909-2000) en zijn jongere broer Cor zijn in november 1944 slachtoffers van de razzia van Rotterdam. Bij deze enorme razzia zijn ongeveer 52000 van de 70000 mannen tussen zeventien en veertig weggevoerd uit Rotterdam en Schiedam. ‘Na sedert 10 November 1944 van huis gegaan te zijn, zijn vele belevenissen over ons heen gegaan,’ schrijft Maarten in zijn dagboek. Hij en Cor zijn dan tewerkgesteld in Herringen, een plaats in wat tegenwoordig de Duitse deelstaat Hessen is, en verblijven in een ‘Lager’ met Poolse, Russische en Franse krijgsgevangenen. ‘Verlangen erg naar huis, doch zijn overtuigd, dat alles daar goed gaat.’ Met behulp van Amerikaanse soldaten weten de twee jonge Rotterdammers op 3 april 1945 te ontsnappen. Te voet reizen ze richting Nederlandse grens. ‘Zijn vannacht koninklijk ontvangen en gaan de goede menschen beslist nog eens opzoeken,’ schrijft Maarten na te hebben overnacht bij een kennelijk zeer gastvrije Duitse boerenfamilie. ‘Als onze reis zoo doorgaat, wordt het een vakantiereis vol vreugde.’ Een melkbusje van de Friesche Vlag dat voorbijkomt valt hen op: ‘Eerste teeken van Holland. De weg is prachtig, de omgeving bosch en heuvelterrein, weinig verkeer, we wandelen rustig door.’ In de Achterhoekse gemeente Winterswijk wordt even later tehuis ‘in een boerderij midden in de bossen’ gevonden: ‘Vrouw was zojuist aan haar laatste spekpannekoek bezig. Kregen direct gebakken aardappelen met pannekoek en sneden brood. Ontbeten met brood, boter en gebakken omelet. Kregen melk mee.’ Op 15 april 1945 komt men in het twee weken bevrijde Enschede aan, waar Maarten korte tijd op een kantoor werkzaam zal zijn als ‘kassier aan de centrale kas’. Ondertussen wordt met toenemende spanning uitgezien naar de bevrijding van Rotterdam. Het dagboek stopt op 6 juni, als de twee broers dan eindelijk naar hun woon- en geboorteplaats terugkeren, per afgeladen trein. De in Rotterdam geboren Maarten Dijkgraaf (1909-2000) en zijn jongere broer Cor zijn in november 1944 slachtoffers van de razzia van Rotterdam. Bij deze enorme razzia zijn ongeveer 52000 van de 70000 mannen tussen zeventien en veertig weggevoerd uit Rotterdam en Schiedam. ‘Na sedert 10 November 1944 van huis gegaan te zijn, zijn vele belevenissen over ons heen gegaan,’ schrijft Maarten in zijn dagboek. Hij en Cor zijn dan tewerkgesteld in Herringen, een plaats in wat tegenwoordig de Duitse deelstaat Hessen is, en verblijven in een ‘Lager’ met Poolse, Russische en Franse krijgsgevangenen. ‘Verlangen erg naar huis, doch zijn overtuigd, dat alles daar goed gaat.’ Met behulp van Amerikaanse soldaten weten de twee jonge Rotterdammers op 3 april 1945 te ontsnappen. Te voet reizen ze richting Nederlandse grens. ‘Zijn vannacht koninklijk ontvangen en gaan de goede menschen beslist nog eens opzoeken,’ schrijft Maarten na te hebben overnacht bij een kennelijk zeer gastvrije Duitse boerenfamilie. ‘Als onze reis zoo doorgaat, wordt het een vakantiereis vol vreugde.’ Een melkbusje van de Friesche Vlag dat voorbijkomt valt hen op: ‘Eerste teeken van Holland. De weg is prachtig, de omgeving bosch en heuvelterrein, weinig verkeer, we wandelen rustig door.’ In de Achterhoekse gemeente Winterswijk wordt even later tehuis ‘in een boerderij midden in de bossen’ gevonden: ‘Vrouw was zojuist aan haar laatste spekpannekoek bezig. Kregen direct gebakken aardappelen met pannekoek en sneden brood. Ontbeten met brood, boter en gebakken omelet. Kregen melk mee.’ Op 15 april 1945 komt men in het twee weken bevrijde Enschede aan, waar Maarten korte tijd op een kantoor werkzaam zal zijn als ‘kassier aan de centrale kas’. Ondertussen wordt met toenemende spanning uitgezien naar de bevrijding van Rotterdam. Het dagboek stopt op 6 juni, als de twee broers dan eindelijk naar hun woon- en geboorteplaats terugkeren, per afgeladen trein. "Het taaie ongerief" is een boek van Theo Thijssen uit 1932. Mogelijk heeft Maarten Dijkgraaf zijn dagboek naar deze roman vernoemd.