Interview 11, Chaskiel Menche, Sobibor Interviews 1983-1984

Chaskiel Menche (Kolo, 7 januari 1910) kwam in de zomer van 1942 aan in Sobibor vanuit het getto van Izbica. Zijn vrouw en kind moesten bij aankomst naar de gaskamers. Menche werd geselecteerd voor werk. Hij werd korte tijd in de sorteerbarak tewerkgesteld. Vervolgens werd hij aangewezen als schoenpoetser en pettenmaker in de kleermakerij. Menche was betrokken bij de organisatie van de opstand van 14 oktober 1943. Tijdens de opstand moesten de gevangenen die, zoals Menche, in de kleermakerij werkten, een SS’er naar hun werkplaats te lokken met de smoes dat hij om 4 uur ‘s middags een jas kon komen passen. Dit soort afspraken kwam wel meer voor en de Duitsers verschenen altijd stipt op tijd. Op het afgesproken tijdstip stapte SS-Oberscharführer Siegfried Graetschus de kleermakerij binnen en werd kort daarop door de Rus Wajspapir (interview 12) en de Pool Lerner met een bijl om het leven gebracht. Daarop begon Menche met een schaar op het lijk in te steken om eindelijk wraak te nemen. Tijdens de massale vlucht uit het kamp, waarbij veel gevangenen om het leven kwamen, wist Menche te ontkomen. Met zijn groepje sloot hij zich aan bij een onderdeel van het Armia Krajowa, het Poolse thuisleger. Op het eerste gezicht was dat gunstig, maar al spoedig bleek dat deze groep vooral bestond uit antisemitische Poolse nationalisten. Op een keer werd besloten gezamenlijk een Duitse wachtpost te overvallen, maar in plaats daarvan openden de nationalisten het vuur op de joodse vluchtelingen, van wie er acht om het leven kwamen. Menche bracht het er levend vanaf en hield zich tot het einde van de oorlog in Lublin schuil. In 1949 emigreerde hij naar Australië, waar hij in 1984 overleed. Het interview vond plaats in Tricht, 1983.