Amsterdam, monument in de Effectenbeurs

Het monument in de Effectenbeurs in Amsterdam is opgericht ter nagedachtenis aan de leden van de 'vereeniging voor den effectenhandel' die tijdens de bezettingsjaren door oorlogsgeweld zijn gekomen. Op 7 mei 1945 is de wijzerplaat van de klok in zaal 11 (tegenwoordig de leeszaal) beschadigd door een kogel van de bezetter. Initiatief Kort na de oorlog besloot het bestuur van de Vereniging voor de Effectenhandel tot de oprichting van een beursmonument. Het eerste idee om een plaquette te vervaardigen met alle namen van de oorlogsslachtoffers uit de beurskring werd al snel vervangen door een opdracht aan de beeldhouwer Cephas Stauthamer. De opdracht die de beeldhouwer meekreeg luidde: 'De gewelddadige dood van Nederlanders tijdens de oorlog - zowel verzetsstrijders als joodse slachtoffers - is niet in staat geweest hun geest en dien van het Nederlandse volk te breken. Het Nederlandse volk vond in de door hen gebrachte offers juist een stimulans voor verdere strijd en een lichtend voorbeeld voor de toekomst.' Het eerste ontwerp van Stauthamer werd afgekeurd vanwege het 'onzedelijke en aanstootgevende' karakter. Het was een beeld van een vrouw in doorschijnend gewaad die met een toorts in haar hand, wijdbeens op de aarde stond. Stauthamer ontwierp vervolgens het huidige bronzen beeld. In het effectenbeursarchief bevindt zich een bij het monument behorende oorkonde, waarop alle namen van de oorlogsslachtoffers uit de kring van de Amsterdamse effectenbeurs vermeldt zijn. Ook wordt in dit archief de wijzerplaat bewaard van de klok die tijdens de schietpartijen op de Dam op 7 mei 1945 door een kogel werd geraakt. Onthulling Het monument is onthuld op 5 mei 1949 door de voorzitter van de Vereniging voor de Effectenhandel, de heer William Schrikker. In zijn onthullingstoespraak memoreerde de heer Schrikker aan de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog: 'In deze uren willen wij hen herdenken. die ons voorgegaan zijn in het verzet en ten offer vielen aan den wraaklust van den bezetter. Met huivering denken wij terug aan deze periode van bloed en tranen, maar tevens gevoelen wij nu nog beter dan toen, hoe het juist deze verschrikkingen geweest zijn, die de kern van ons volk zo sterk en onbuigzaam gemaakt hebben in volharding en verzet...'