Apeldoorn, plaquette in het NS-station

De plaquette in het NS-station te Apeldoorn is aangebracht ter nagedachtenis aan vier personeelsleden van de Nederlandse Spoorwegen die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen. De namen van de vier slachtoffers luiden: J.C. Bennis, B. Bijsterbosch, M. Elskamp en J. Harms. In november 1942 nam spoorwegmedewerker J.C. Bennis een joods gezin uit Rotterdam in huis. Hij was van plan voor hen een onderduikadres te vinden, maar na drie dagen kwamen twee Apeldoornse politiemannen en een Duitser in burger het joodse paar en hun baby ophalen. Mevrouw Bennis probeerde te voorkomen dat de baby werd meegenomen, maar dit heeft niet mogen baten. De volgende dag werd Bennis door een van de agenten gewaarschuwd: 'Zorg dat je wegkomt, want ze komen jou ook halen.' Bennis zag hier echter van af, omdat hij zijn gezin niet achter wilde laten. Een aantal dagen later werd hij gearresteerd en gedeporteerd naar kamp Vught. Eind februari 1943 kwam op het politiebureau in Apeldoorn het bericht binnen dat Bennis op 8 februari 1943 was gestorven aan longontsteking en hartstilstand. M. Elskamp werd eind 1942 als dwangarbeider tewerkgesteld als rangeerder in Kettwig in het Duitse Roergebied. Daar is Elskamp verongelukt toen een trein onaangekondigd het emplacement op reed waar hij met een andere trein bezig was. In september 1944 kondigde de Nederlandse regering in Londen de algemene spoorwegstaking af. Alle personeelsleden van de Nederlandse Spoorwegen gaven gehoor aan deze oproep en doken onder. Jacob Harms werkte als jongste bediende op het station in Apeldoorn. Ook hij ging onderduiken samen met zijn vriend en collega Barend Bijsterbosch. Ze hielden zich schuil in een huis aan de Polhoutweg dat al enkele weken leeg stond. Op 21 september stopte een motor met zijspan voor het huis. Na enige tijd vielen er twee schoten en de motor verdween in de richting van de koning Willem III-kazerne (waar de bezetter gelegerd was). De volgende ochtend kregen de ouders te horen dat hun zoons waren doodgeschoten. Pasfoto's van deze slachtoffers vindt u hier . Oprichting Na het einde van de Tweede Wereldoorlog nam de directie van de Nederlandse Spoorwegen het besluit om alle omgekomen personeelsleden te gedenken door hun namen te vereeuwigen op identieke plaquettes. Dit was een daad van piëteit. In de jaren 1947/1948 werden op circa 110 Nederlandse treinstations koperen plaquettes aangebracht, behorende tot het district of rayon van de oorlogsslachtoffers. Het basisontwerp van deze plaquette werd geleverd door de architect van de Nederlandse Spoorwegen, ir. H. G. J. Schelling. De platen werden vervaardigd bij de NV Kunstnijverheidfabrieken van Winkelman te Amsterdam. Onthulling De plaquette is onthuld op 2 december 1948.