Apeldoorn, 'Keienmonument'

Het Keienmonument in Apeldoorn is opgericht ter nagedachtenis aan vijftien verzetsmensen en een Amerikaanse militair die in de strijd tegen de bezetter om het leven zijn gekomen. De namen van de zestien slachtoffers luiden: A.L. Ansems, J. Balk, Johannes Arnoldus van Bijnen, P.H. Corts, H.G. Drost, J. Engelaan, Samuel Esmeijer, L.J. Kleiboer, T.J. Kroeze, Bill F. Moore, S. Postma, J.D. Suyling, Huibert Verschoor, J. Vos, G. Westdijk en J. Van Zanten. Samuel Esmeijer was een jonge adjunct-inspecteur van politie in Rotterdam. In september 1943 is hij ondergedoken en heet hij zich aangesloten bij een verzetsgroep rondom het illegale blad ‘Trouw’. Onder de schuilnaam 'Paul' werd hij leider van een Rotterdamse Knokploeg, die betrokken was bij een sabotagegroep die onder meer overvallen pleegde op de gevangenissen aan de Noordsingel en het Haagsche Veer. Johannes Arnoldus (schuilnaam 'Frank') van Bijnen was een belangrijke verzetsman die eerst een leidende rol had bij de ‘Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers’ en later vanuit de landelijke KP betrokken is geweest bij allerlei sabotageacties. Op 28 november 1944 heeft Samuel Esmeijer (leider van een Rotterdamse Knokploeg) samen met enkele kameraden, waaronder Frank van Bijnen, in Apeldoorn een overval op de Willem III-kazerne voorbereid. In de kazerne waren veel Duitse militairen gelegerd. Ook zaten in de kazerne leden van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten gevangen. Zij waren op 22 november 1944 door de Sicherheitsdienst gearresteerd tijdens een vergadering van het verzet in het gebouw van de Kamer van Koophandel in Utrecht. Om deze kopstukken te bevrijden, wilde het landelijke verzet een overval plegen op het complex. Geen eenvoudige taak, want het terrein was zwaar bewaakt. Tijdens de verkenning ter voorbereiding van de overval werd de groep betrapt. In het vuurgevecht dat volgde, kwamen Esmeijer en later ook Van Bijnen om het leven. Huib Verschoor, die de mannen naar de kazerne had gereden, werd aangehouden en in een kleine cel met nog dertien andere gevangenen geplaatst. Om een nieuwe overval te voorkomen werden vier dagen na de schietpartij twaalf verzetsstrijders en een Amerikaanse vlieger uit hun cellen gehaald en net buiten de kazernepoort gefusilleerd. In 1950 wordt Johannes Arnoldus van Bijnen postuum onderscheiden met het ridderkruis der 4e klasse van de Militaire Willemsorde. Op 31 augustus 1985, de Dag van het Verzet, krijgt een deel van het kazernecomplex aan de Berghuizerweg in Apeldoorn een nieuwe naam: Frank van Bijnenkazerne. Samuel Esmeijer is het symbool geworden van de 'goede' Nederlandse politieman in bezettingstijd. Na de oorlog is Esmeijer postuum onderscheiden met het Verzetskruis. Een tweede eerbewijs voor de aspirant-politieofficier Esmeijer is de naamgeving van de Nederlandse Politie Academie op de Kleiberg in Apeldoorn. Onthulling Het Keienmonument werd op 2 december 1946 door Ab Kleisen van de Apeldoornse afdeling van de Gemeenschap van Oud Illegale Werkers aan de Gemeente Apeldoorn, in de persoon van burgemeester A.L. des Tombe, overgedragen. Herdenking Jaarlijks vindt er op 28 november een herdenking bij het monument plaats.