Apeldoorn, 'Holocaustmonument'

Het 'Holocaustmonument' in Apeldoorn is opgericht ter nagedachtenis aan de 592 joodse Apeldoorners die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter zijn gedeporteerd en omgebracht. In oktober 1941 werden tijdens een totaal onverwachte bliksemactie van de bezetter de eerste joden uit Apeldoorn weggevoerd. Dertien joden werden op 9 oktober 1941 op transport gezet naar het Oostenrijkse concentratiekamp Mauthausen. Vanaf april 1942 moesten de joden een davidster op hun kleren dragen. Dit maakte het traceren en oppakken van joodse inwoners eenvoudiger. In november 1942 werden 67 joden uit Apeldoorn op transport gesteld naar het doorgangskamp Westerbork. Op 20 januari 1943 vertrokken 33 gezinnen naar het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau, samen met joodse patiënten en personeelsleden van de psychiatrische inrichting 'Het Apeldoornsche Bosch' (in totaal ruim 1200 mensen). Eind maart 1943 werden zeven joden naar Vught en acht naar Westerbork gedeporteerd. In Apeldoorn keerden na de bevrijding omstreeks 150 joden terug. Circa 1450 Apeldoornse joden hebben de oorlog niet overleefd. Het getal van 592 is gebaseerd op het onderzoek van S. Laansma uit 1979. Hij geeft de namen van de joodse inwoners van Apeldoorn en het joodse personeel van het Apeldoornsche Bosch. De patiënten van die inrichting zijn niet in dit getal begrepen; zij worden herdacht met het monument in het Prinsenpark. Oprichting De oprichting van het monument was een initiatief van Bert Huiskamp en Carry Huiskamp-van Biene. De vader van Carry, Wim van Biene, werd op 9 oktober 1941 samen met twaalf andere joodse Apeldoorners opgepakt en op transport gesteld naar Mauthausen. De hele groep werd daar nog in dezelfde maand omgebracht. Onthulling Het monument is op 7 oktober 2005 onthuld door mevrouw Carry Huiskamp-van Biene. Ieder jaar vindt er op 9 oktober een herdenking plaats bij het gedenkteken.