Den Helder, reddingboot 'Javazee'

De reddingboot 'Javazee' in Den Helder is gebouwd ter nagedachtenis aan de marinemensen, die gedurende en na de Tweede Wereldoorlog, bij de uitoefening van hun taak het leven hebben verloren. De boot is vernoemd naar de Slag in de Javazee. De slag in de Javazee vond plaats op 27 en 28 februari 1942. Een geallieerd eskader onder leiding van schout-bij-nacht Karel Doorman probeerde de Japanse invasievloot voor de kust van Java te vernietigen. Het geallieerd eskader bestond uit veertien Nederlandse, Australische, Britse en Amerikaanse schepen. De Japanse strijdkrachten hadden negentien schepen tot hun beschikking. De geallieerden waren niet opgewassen tegen de Japanse vloot. Na de slag stond de Japanse invasievloot niets meer in de weg om Java te bezetten. Op 1 maart beginnen de Japanners met de verovering van Java en op 8 maart moet ook Nederlands-Indië capituleren. Oprichting In mei 1965 namen de hoofdbesturen van de VMO en de VBZ het initiatief om op 27 februari 1967, 25 jaar na de Slag in de Javazee, de nagedachtenis te eren van de marinemannen, die gedurende en na de Tweede Wereldoorlog, bij de uitoefening van hun taak het leven hebben verloren. Hiertoe werd het Centraal Comité Javazee gevormd. Het comité organiseerde hiertoe een inzameling onder actief dienend, reserve en voormalig marinepersoneel ten bate van het reddingwezen op de Nederlandse kust heeft georganiseerd. Het comité besloot het voornaamste deel van de fondsen die middels deze actie waren bijeengebracht aan de KZHMRS te schenken als bijdrage in de bouwkosten van een nieuwe motorreddingboot. Onthulling De 'Javazee' werd op 27 februari 1967 gedoopt en in dienst gesteld als actieve reddingsboot. De naamgeving werd verricht door H.M. Koningin Juliana terwijl de boot gemeerd lag langs de steigers van de K.R.& Z.V. 'De Maas' te Rotterdam. Tijdens deze plechtigheid sprak de toenmalige Bevelhebber der Zeestrijdkrachten en Chef van de Marinestaf een rede uit, waarbij hij de gedachtegang toelichtte achter de bouw van de 'Javazee' als varend monument ter nagedachtenis aan de gevallen marinemensen. Gebruik De boot heeft tijdens zijn actieve periode als reddingsboot vele reddingen verricht vanuit het station Breskens waar het als stationsschip was gestationeerd. Eén van de laatste en meest bekende wapenfeiten was de hulpverlening aan de 'Herald of Free Enterprise' die op 6 maart 1987 nabij Zeebrugge in België kenterde. De KNRM gebruikt de 'Javazee' nog steeds, alhoewel niet meer voor operationele reddingen op zee. Het Nationale Reddingmuseum 'Dorus Rijkers' te Den Helder heeft de boot in bruikleen van de KNRM. De 'Javazee' wordt 's winters als ijsbreker of als sleper onder ijsomstandigheden gebruikt ter ondersteuning van de moderne reddingboten. In de zomer wordt de 'Javazee' ingezet ter promotie van de KNRM in den lande, daar de operationele boten op de reddingsstations moeten blijven. De boot is eigendom van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM). De KNRM werd in 1991 gevormd door de samensmelting van twee oudere reddingsmaatschappijen te weten, de Koninklijke Zuid-Hollandse Maatschappij tot Redding van Schipbreukelingen (KZHMRS), ook wel de 'Zuid' genoemd, en de Koninklijke Noord en Zuid-Hollandse Reddingmaatschappij (KNZHRM) kortweg genoemd de 'Noord'. Zo kwamen de reddingboten van de twee maatschappijen onder één beheer en dus ook de 'Javazee', die oorspronkelijk tot de 'Zuid' behoorde. Deze boot wordt thans in stand gehouden door vrijwilligers verbonden aan het Nationale Reddingmuseum 'Dorus Rijkers' te Den Helder. De instandhouding wordt financieel verzorgd door de KNRM. Het museum draagt bij aan de instandhouding door de boot tegen vergoeding beschikbaar te stellen voor dag- en dagdeeltochten, de asverstrooiingen en het geven van praktisch nautisch onderwijs aan boord aan Marine- en Koopvaardijleerlingen. Varende monumenten In Nederland bestaat een register van varende nautische monumenten. Het predicaat wordt verleend door Het Nationaal Register Varende Monumenten en na onderzoek, gegeven aan schepen van 50 jaar en ouder, welke nog in originele of bijna originele staat verkeren en onder meer nog bruikbaar zijn voor de taak waarvoor ze gebouwd werden. De reddingsboot 'Javazee' is opgenomen in het Nationaal Register Varende Monumenten.