Groot Bettewaardepolder, c. 1600-1958 (1959)

Inleiding In de loop van de 16e eeuw snel verlandende stroom tussen Schouwen en Duiveland ontstonden naast het al eeuwen bekende Bettewaarde (1) de Ruige en de Nieuwe plaat. Een ontwikkeling, die door het stadsbestuur van Zierikzee bevorderd werd door het leggen van een lange dam in 1580 en van belang voor deze stad als eigenaar van de heerlijkheid Vierbannen van Duiveland. In 1581 kreeg Zierikzee dan ook bij octrooi van de Staten van Zeeland de Ruigeplaat in eeuwige erfpacht met de bedoeling deze te bedijken (2). Voordat daartoe werd overgegaan, hadden drie notabele ingezetenen van de stad in 1596 en '97 van het kapittel van St. Salvator te Utrecht de in 1594 door het verlopen van de gewone pacht vervallen tienden van deze aanwassen gekocht. Daar de kopers verzwegen hadden dat deze gorzen rijp voor indijking waren, moesten de tienden toch aan de stad worden afgestaan. Pas in 1612 werd het octrooi tot indijking verleend, in deze zomer van 1614 kwam de polder tot stand en in het volgende jaar werden de gronden uitgegeven (3). De polder was ruim 228 ha. groot, waarvan ruim 227 ha. belastbaar (4); door de aanleg van de Sasdijk in 1955 is toen ca. 30 ha. afgescheiden. Inundaties hebben plaatsgevonden in 1682 en 1953, waarvan de laatste 7 weken heeft geduurd (5). De in 1973 vervaardigde inventaris is herzien en aangevuld, waarbij de opzet gehandhaafd bleef. Het archief beslaat 1,4 strekkende meter. Noten: 1. A.J. van der Aa, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden. Deel II (Gorinchem 1840), 365: al in 1303 Bettewaarde genoemd bij Melis Stoke. A.J.F. Fokker, Schouwen voor 1600 (Zierikzee 1909) 198. 2. Inv.nr 5: zie extracten en afschriften voorin, ook voor eigendomskwestie betreffende de tienden. Het voornemen tot bedijken blijkt uit de aan de grafelijkheid verschuldigde jaarlijkse bedragen, 9 gulden voor de onbedijkte toestand, 20 gulden indien bedijkt. 3. Inv.nr 5: extract uit het derde geluweregister met de letter H, beginnende met 18 augustus 1610, berustende ter Rekenkamer van Zeeland. 4. Provinciale Almanak voor Zeeland 1958 (Middelburg 1957) 550. 5. M.H. Wilderom, Tussen Afsluitdammen en Deltadijken. Deel II (Middelburg 1964) 188, 190.