Cornelis Pieter Sakko

SAKKO (Cornelis Pieter), geboren te Rotterdam op 26 april 1923. Hij woont in 1944 met het ouderlijk gezin in de Rotterdamse wijk Bloemhof, op het adres Hillevliet 45b. Bij de razzia van 10 november 1944 wordt Cornelis, samen met zijn jongere broer Anthonie, opgepakt, hij is dan 21 jaar en kantoorbediende. Vermoedelijk aan de Nassaukade moeten de broers aan boord van een rijnaak. In het ruim staat water dat tot over hun schoenen komt. Ze worden weggevoerd, via Amsterdam, het IJsselmeer en Kampen, naar Zwolle. Daarna moeten zij twee uur lopen naar Kamp Wezep, waar zij op 12 november 1944 aankomen. Daar verblijven zij bijna twee weken en zij vervelen zich enorm. Het leven in het kamp bestaat vooral uit wachten: van de ene maaltijd tot de andere en dan tot de slaaptijd is. “Ketelbinkie” is een geliefd liedje in het kamp; vooral de eerste regels beginnend met “Toen wij uit Rotterdam vertrokken …” kan men de mannen regelmatig horen brullen. Op 23 november 1944 vertrekken de broers met een grote groep. Een trein brengt de mannen van Wezep, via Hengelo en Enschede, naar het in Essen gelegen station Steele, waar de mannen twee dagen in de stilstaande trein moeten doorbrengen. Daarna worden zij in de ijzige kou met een trein zonder ruiten naar Hamm gebracht, waar zij op 26 november 1944 aankomen. Onderweg zien de mannen aan een stuk door kapotgebombardeerde treinen, locomotieven, fabrieken en woonhuizen. Ook Hamm is zwaargehavend en biedt de arriverende mannen een troosteloze aanblik. De omstandigheden zijn ellendig. Het Lager tocht aan alle kanten, het eten komt nooit op tijd en is te weinig, de meeste mannen hebben onvoldoende kleding, geen shag en geen zeep om hun vuile goed te wassen. Alle mannen worden tewerkgesteld bij de Reichsbahn. Cornelis komt bij het onderdeel Betriebswerk (remise), maar er is vrijwel geen werk. Om de mannen bezig te houden zoeken de Duitsers werk voor hen, maar doorgaans zijn het overbodige klussen. Vanaf het begin ligt het werk vaak stil door het aanhoudende luchtalarm, waardoor de mannen veel tijd moeten doorbrengen in schuilkelders. Zo af en toe worden de mannen ontluisd. Om hun karige rantsoenen aan te vullen gaan de mannen vaak “de boer op”: klusjes verrichten voor mensen in ruil voor eten, drinken en sigaretten. Sommigen hebben hiervoor zelfs een vast “adres”. Even na de jaarwisseling wordt Cornelis ziek, hij heeft open t.b.c., en wordt naar het ziekenhuis gebracht, maar een paar dagen later komt hij terug in het Arbeitslager. Hij is nog steeds zwaar ziek en brengt de nacht door in de eetzaal, die daarna met Lysol wordt gereinigd. De volgende dag wordt Cornelis overgebracht naar een ziekenbarak in Delecke, waar hij de volgende avond (12 januari 1945) overlijdt, 21 jaar oud. In Körbecke wordt hij, met 155 anderen, begraven in een massagraf. Bij gebrek aan een goede administratie kan hij later niet geïdentificeerd worden, waardoor zijn stoffelijke resten niet overgebracht kunnen worden naar een Nationaal Ereveld.

Bron: Stadsarchief Rotterdam