Petrus Gerardus Henricus Marie Rutges

Ook bekend als: Piet

Piet wordt geboren op 6 september 1907 in Geertruidenberg als zoon van Lambertus Rutges en Johanna Sweep. Hij gaat naar het gymnasium in Rolduc waar hij bekendstaat als een uitmundende student. Na in 1926 te Utrecht het staatsexamen te hebben behaald, volgt hij de studie Indisch Recht in Leiden en vertrekt na het behalen van zijn doctoraal naar Nederlands-Indië. In Batavia gaat Piet werken als adjunct-secretaris van het Algemeen Landbouw Syndicaat (ALS), een belangenvereniging voor planters in de kolonie. Piet is getrouwd met Ellie Nix uit Fort de Kock, met wie hij twee kinderen heeft. Op 8 december 1941, een dag na de aanval op Pearl Harbor, verklaart de Nederlandse regering vanuit Londen Japan de oorlog. De Japanners grijpen dit aan om Nederlands-Indië direct binnen te vallen. Een verrassing is het niet. Vanwege zijn natuurlijke oliebronnen en geostrategische ligging hebben de Japanners al langer de verovering van de Nederlandse kolonie op het oog om heel Oost-Azië te kunnen overheersen. Tegen deze achtergrond wordt ook Piet opgeroepen voor militaire dienst en wordt als patrouilleboot-commandant gestationeerd in de Riouw-archipel tussen Sumatra en Brits Singapore. (Hij wordt echter ook kwartiermeester ‘voor speciale diensten’ (VSD) van de Koninklijke Marine genoemd). Na de val van Singapore op 15 februari 1942 ligt de weg open voor de Japanners om Sumatra en Java aan te vallen. Piet wordt met zijn kameraden teruggeroepen om deel te nemen aan de verdediging van Java. Voor de kust van Sumatra wordt de stomer van de KPM (de Koninklijke Paketvaart Maatschappij) waarop zij varen door de Japanners getorpedeerd. Vervolgens worden ook de reddingssloepen onder vuur genomen. Piet behoort tot de overlevenden die zwemmend naar de kust in veiligheid wist te komen. Inmiddels is de Japanse veldtocht van drie maanden in zijn eindfase beland. Eind februari hebben de Japanners de belangrijkste strategische punten in de archipel ingenomen. Het slecht voorbereide KNIL, ernstig gehinderd door besluiteloosheid aan de top en moeizame communicatie met de Koninklijke Marine, maakt geen schijn van kans tegen de superieure Japanse vuurkracht. Op 8 maart 1942, na de val van Java, dwingen de Japanners het KNIL in Bandoeng tot overgave. Piet is nog op Sumatra als de capitulatie plaatsvindt en wordt niet in krijgsgevangenschap genomen. Hij ontkomt weliswaar aan interning in de kampen, maar wordt wel tewerkgesteld in zijn oorspronkelijke, civiele functie. Het Algemeen Landbouw Syndicaat wordt op last van de Japanse autoriteiten hervormd tot het Departement van Landbouwzaken. Voor veel Indische ambtenaren is dit het moment om hun werk neer te leggen, maar Piet besluit met enkele van zijn collega’s na lange aarzeling toch op zijn post te blijven in de hoop zo nog de Nederlandse belangen te kunnen behartigen, al is het maar door te traineren of tegenwerking. De Japanse autoriteiten hebben deze vorm van passieve weerstand snel doorzien en confronteren het Nederlandse personeel met een eed van trouw aan de Japanse keizer en het Japanse regime in Indië. Voor Piet en twaalf van zijn collega’s is dit onaanvaardbaar en zij weigeren te tekenen. Ze worden direct daarop door de Kempeitai, de militaire politie, gearresteerd en een maand lang verhoord door het Militair Hooggerechtshof. Op grond van hoogverraad worden ze allemaal ter dood veroordeeld. Het vonnis wordt op 23 september 1943 door onthoofding voltrokken in Antjol, bij de haven van Tandjong Priok op Java. Piet is 36 jaar geworden. Pas in september 1945 wordt zijn weduwe door het Rode Kruis ingelicht over de executie van haar man. Zij keert met haar jonge gezin terug naar Nederland. Voor zijn verzetsdaad wordt Piet postuum geëerd met de Verzetsster Oost-Azië 1942-1945. Hij vindt zijn laatste rustplaats in een verzamelgraf op het Nederlands ereveld Ancol in Jakarta.

Bron: Brabantse Gesneuvelden