Jan Jürie Scheffer

Jan Scheffer werd geboren in Kleef, Duitsland. In 1932 trouwde hij in Utrecht met Willemina Roest, met wie hij een zoon kreeg, maar het huwelijk eindigde in 1935. Twee jaar later hertrouwde hij in Den Haag met Johanna Catharina Dengerink; zij kregen een dochter in 1938. Scheffer werkte als vertegenwoordiger in stofzuigers en ging in 1935 in militaire dienst. Kort na de geboorte van zijn dochter vertrok hij naar Spanje om te vechten in de Spaanse Burgeroorlog, waar hij diende bij de 11de Brigade, 1ste bataljon. Hij werd gezien als een dappere en betrouwbare soldaat en was politiek actief, hoewel zijn inzet als onvoldoende werd beoordeeld om lid te worden van de Spaanse communistische partij. Wel was hij mogelijk lid van de communistische jeugdbeweging. Na de Spaanse Burgeroorlog keerde Scheffer in december 1939 terug naar Nederland, waar hij zijn Nederlanderschap verloor. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij in juni 1940 gearresteerd wegens hoogverraad en landverraad. Hij zat gevangen in een werkkamp bij Schweinfurt en werd daarna overgebracht naar concentratiekamp Buchenwald en het werkkamp Mittelbau-Dora, waar hij dwangarbeid verrichtte aan de productie van V-1 en V-2 raketten. Hij bleef daar tot de bevrijding in april 1945. Na de oorlog woonde Scheffer in Kleef en werd verdacht van zwarthandel en betrokkenheid bij de KPD, waar hij ook een kaderschool volgde. Hij werkte mogelijk bij een bureau voor de-nazificering. In 1949 kreeg hij psychische problemen en werd opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Na een veroordeling en TBS-maatregel ontsnapte hij en vluchtte naar Duitsland. In 1964 hertrouwde hij met zijn eerste vrouw. Jan Scheffer overleed op eerste Kerstdag 1969 in Gulpen.

Bron: IISG | Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog (tekst ingekort met behulp van AI)