Antonius Lodewijk Joseph Mooren

Ook bekend als: Toon

Toon wordt geboren op 19 maart 1923 in Vierlingsbeek, waar hij woont aan de Spoorstraat. Tijdens de Duitse bezettingsjaren werkt hij als ambtenaar op het belastingkantoor in Venray en heeft hij verkering met Annie Rademakers uit Venlo. Toon heeft de diepe overtuiging dat hij mensen in nood de helpende hand moet toesteken. Dit brengt hem ertoe om contact te zoeken met Gerard Smals die samen met Lei Thijssen uit Vierlingsbeek en Lei Derks uit Groeningen hulp verleent aan onderduikers. Toon sluit zich niet alleen hierbij aan, maar wordt ook actief in Venlo voor de Pilotenhulplijn en de Knokploeg. Tijdens carnaval 1944 wordt boven Groeningen een Amerikaans vliegtuig uit de lucht geschoten. De inzittenden weten zich met parachutes te redden. Nel, Toons zus, ziet het gebeuren en waarschuwt haar broer. Als Toon met de fiets op de plaats aankomt, zijn de Amerikanen al omringd door mensen uit de buurt. Niet bang om herkend te worden, stapt Toon naar voren en brengt een van de Amerikanen met de fiets naar het dorp. Van dokter Reijers in Groeningen krijgt Toon toestemming om de Amerikanen met zijn auto naar een veilig heenkomen in de omgeving van Mill te vervoeren. Harry Melissen gaat als chauffeur mee. Als ze onderweg door een Duitse controlepost staande worden gehouden, antwoordt Harry dat hij de dokter is. Daarop kunnen ze ongehinderd verder rijden richting Mill. Iemand heeft de Duitsers getipt over het voorval met de Amerikanen. Op de vrijdag na carnaval komen Duitse soldaten aan bij Toons ouderlijk huis in Vierlingsbeek. Zijn ouders hadden er al rekening mee gehouden dat vroeg of laat vragen over Toon zouden worden gesteld en hadden uit voorzorg alle foto’s van hun zoon verwijderd. Tegen de Duitsers zeggen ze niet te weten waar Toon is, maar als er Amerikaanse laarzen in huis worden gevonden, moeten mevrouw Mooren en haar twee dochters voor verhoor mee naar het Huis van Bewaring in ’s-Hertogenbosch. Op Paaszaterdag worden ze weer vrijgelaten. Op het moment van de huiszoeking zit Toon in De Zwaan in Venray. Hij wordt gewaarschuwd dat de Duitsers naar hem op zoek zijn en duikt onder bij Van Daal in Venlo. De Duitsers komen Toon echter op het spoor en arresteren hem daar. Hij wordt naar het politiebureau gebracht waar de knokploeg nog een vruchteloze poging onderneemt hem vrij te krijgen. Vanuit Venlo wordt Toon naar kamp Amersfoort gebracht, waar hij door het straffe regime en de willekeurige mishandelingen van de bewakers een zware tijd doormaakt. Zijn situatie verbetert als hij naar de gevangenis in Maastricht wordt gebracht. De familie stuurt hem eten en schone kleren; in de vuile kleren verstopt Toon briefjes zodat de familie op de hoogte blijft van wat hij doormaakt. Na Maastricht volgt transport naar kamp Vught. Vanwege het naderen van de geallieerden gaat de SS op 5 september 1944 (‘Dolle Dinsdag’) over tot de evacuatie van het kamp. Toon wordt de meeste mannelijke gevangenen naar Sachsenhausen ten noorden van Berlijn getransporteerd en vervolgens doorgestuurd naar Mauthausen in Oostenrijk. Al tijdens de oorlogsjaren is Mauthausen berucht om zijn uitzonderlijk wrede regime; de Duitsers zelf spreken van de Knochenmühle, de ‘bottenbreker’. Gevangenen worden er in het kader van Vernichtung durch Arbeit aan het werk gezet in de nabijgelegen steengroeve, met het doel hen lichamelijk en geestelijk af te breken. Gevangenen krijgen nauwelijks te eten, ontvangen geen medicijnen en staan bloot aan extreme mishandeling. Met rotsblokken tot 50 kilo moeten de gevangenen vanuit de groeve de 186 traptreden van de ‘Dodentrap’ naar het kamp zien te beklimmen. Gevangenen die tijdens de klim van uitputting in elkaar zakken, of door een bewaker zonder aanleiding worden beschoten, nemen in hun val iedereen die achterop loopt mee, met vele doden en zwaargewonden tot gevolg. Ook worden gevangenen gedwongen elkaar van de hoge afgrond in de steengroeve te duwen. Toon bezwijkt op 5 maart 1945 in het kamp aan de gevolgen van ernstige mishandeling, ondervoeding en uitputting van het extreem zware werk in de steengroeves. Hij is 21 jaar geworden. De familie wordt in december 1945 door het Rode Kruis op de hoogte gebracht van zijn overlijden.

Bron: Brabantse Gesneuvelden