Jan Paulus Somers

Ook bekend als: Jan

Jan wordt geboren op 25 april 1920 in Eindhoven als zoon van Jacobus Somers en Anna Verstappen. Hij tekent voor militaire dienst bij het KNIL en vertrekt naar Nederlands-Indië, waar hij als korporaal-telegrafist wordt gestationeerd op vliegveld Bandjar ten oosten van Tasikmalaja. Op 8 december 1941, een dag na de aanval op Pearl Harbor, verklaart de Nederlandse regering vanuit Londen Japan de oorlog. De Japanners grijpen dit aan om Nederlands-Indië direct binnen te vallen. Vanwege zijn natuurlijke oliebronnen en geostrategische ligging is de verovering van de Nederlandse kolonie voor de Japanners een van de belangrijkste doelen geworden om Oost-Azië te kunnen overheersen. Bij aanvang van de inval wordt Jan met de rest van het luchtvaartpersoneel ingezet voor de verdediging; als telegrafist is hij dan in het bijzonder verantwoordelijk voor het doorzenden van berichten, gegevens en posities. Na een veldtocht van drie maanden hebben de Japanners echter de belangrijkste strategische punten in de archipel veroverd. Het KNIL, slecht voorbereid en uitgerust en ernstig gehinderd door besluiteloosheid aan de top, biedt nog heftige tegenstand, maar is niet opgewassen tegen de superieure Japanse vuurkracht. Voor de Militaire Luchtvaart is het dan zaak geworden om zoveel mogelijk materieel te evacueren naar Australië, of onklaar te maken. Op 8 maart 1942 wordt het KNIL in Bandoeng gedwongen tot overgave. Diezelfde dag wordt ook Jan in Bandjar krijgsgevangen genomen en afgevoerd naar de Javaanse kampen. Later volgt transport naar de kampen in Japan zelf, waar hij terechtkomt in kamp Fukuoka 3B, te Yawata op Kyushu. Hier wordt Jan als dwangarbeider aan het werk gezet in de staalfabrieken. Daar maakt hij lange dagen van uitputtend werk rondom de hoogovens en in de nabijgelegen kolenmijnen. Door de slechte, gevaarlijke werkomstandigheden en het achterhouden van pakketten van het Rode Kruis verzwakken de gevangenen snel, met zware ongelukken tot gevolg. Ook staan ze bloot aan zware afranselingen door de bewakers en krijgen ze niet te eten als het werk niet hard genoeg opschiet. Als gevolg van de mensonterende behandeling bezwijken over de jaren vele duizenden krijgsgevangenen en geïnterneerde burgers in de Japanse kampen. Ook voor Jan worden de ontberingen uiteindelijk te veel. Op 30 januari 1945 bezwijkt hij aan de gevolgen van kroep en longontsteking, waar hij eerder die dag om was afgevoerd. Jan is 24 jaar geworden. Zijn assen worden na de Japanse capitulatie terug naar huis gebracht en in Eindhoven begraven, totdat zijn graf wordt geruimd.

Bron: Brabantse Gesneuvelden