Houten schaakstukken gemaakt door David Schönbach tijdens zijn onderduik bij de Familie Kersten in G...
Houten schaakstukken gemaakt door David Schönbach tijdens zijn onderduik bij de Familie Kersten in Grubbenvorst (Limburg). Zie VMA 19011 voor foto's van Piet Kersten met zijn zonen Ger Kersten en Casper Kersten, alsook de woning in Grubbenvorst. -32, 16 witte en 16 zwarte, houten handgesneden schaakstukken. De zwarte stukken bestaande uit: 8 pionnen met Duitse helmen, 2 torens, 2 paarden, 2 lopers , 1 koning en 1 koningin. De witte stukken bestaande uit: 8 pionnen met boerenpetten, 2 torens, 2 paarden, 2 lopers, 1 koning ,en 1 koningin. Bij de stukken als opbergdoosje een sigarenkisjte zonder deksel van het merk Trouw. David Schönbach (Friemersheim, 1889 - Rotterdam, 1951) was afkomstig uit het Duitse Rheinhausen, alwaar hij oorspronkelijk directeur van een handelsfirma in veevoeder was. Onder het naziregime kreeg hij vanwege zijn Joodse afkomst van het distributiebureau te weinig veevoederartikelen toegewezen, en kon hij zijn klanten niet meer voorzien. Ook durfden veel van zijn afnemers niet meer van bij een Jood te kopen. Het bedrijf van Schönbach ging failliet, waarna hij in 1937 met zijn gezin/ familie naar Nederland vertrok en zich vestigde in Venlo. In april 1943 werden David Schönbach en zijn neef Kurt Keizer door een bevriende rechercheur van politie, Harry Pollaert, gewaarschuwd dat ze moesten onderduiken. Gedurende een paar maanden zaten de twee verborgen in een kippenhok (vermoedelijk in Broekhuizen). Eind 1943 trokken ze in bij het gezin van Piet Kersten in Grubbenvorst. Daar verbleef Schönbach onder de schuilnaam ‘Antoon’, en vervaardigde hij met een aardappelmesje en schroevendraaier uit hout drie schaakspellen. In deze periode kreeg Schönbach veel hulp van Alfons (Fons) Reinoud Berger (Venlo, 1-5-1925 – Neuengamme, 22-1-1945). Hij was de zoon van Bernard Berger, de voormalig burgemeester van Venlo. Berger was sinds 1942 koerier voor de LO (Landelijke Organisatie tot hulp aan Onderduikers) in het LO-district Venlo. Als verzetsdeelnemer bracht Berger onder andere berichten weg, hielp bij het opvangen van neergehaalde geallieerde piloten en ontsnapte krijgsgevangenen, en bracht hij Joodse kinderen naar onderduikadressen. Ook David Schönbach kreeg (onduidelijk in welke hoedanigheid) hulp van Berger. Op 16 oktober 1944 werden Schönbach en Keizer tijdens een razzia ontdekt en gearresteerd. Over het lot van David Schönbach in de periode tussen zijn arrestatie en de bevrijding is (vooralsnog) niets bekend. Zijn neef Kurt Keizer moest tot zijn terugkeer naar Nederland, in mei 1945, bij Duitse boeren op het land werken. Alfons Reinoud Berger overleefde de oorlog niet. Op 29-2-1944 werd Berger in Venlo door de Sicherheitspolizei opgepakt. Na zijn arrestatie verbleef hij in Kamp Amersfoort en kwam uiteindelijk in het Duitse concentratiekamp Husum-Schwesing terecht. Daar werd Berger in de moerassen tewerkgesteld, en stierf hij op 22-1-1945 aan de gevolgen van uitputting en (waarschijnlijk) Dysenterie. Na de bevrijding gaf David Schönbach twee van de drie, door hem tijdens de onderduik vervaardigde, schaakspellen weg. Een schaakspel schonk hij aan koningin Wilhelmina, die hem daarvoor per brief bedankte. Een tweede schaakspel schonk Schönbach aan Bernard Berger, vader van Alfons Reinoud Berger, uit dankbaarheid voor alles wat zijn zoon voor hem had gedaan.
- Collectie Verzetsmuseum Amsterdam
- Voorwerpen
- 13550
- Politie, Duits
- Keizer, K.
- Kersten, C.
- Berger, A. R.
- Venlo
- Schönbach, D.
- Concentratiekamp, Amersfoort
- Berger, B.
- Broekhuizen
- Rheinhausen
- Pollaert, H.
- Koeriers
- Kersten, G.
- Grubbenvorst
- Onderduik
- Concentratiekamp, Husum-Schwesing
- Tewerkstelling
- Verzetsgroep, Lo/Lkp
- Kersten, P.
Bij bronnen vindt u soms teksten met termen die we tegenwoordig niet meer zouden gebruiken, omdat ze als kwetsend of uitsluitend worden ervaren.Lees meer