Archief van Johannes Martinus ('Jo') Jonker en zijn broer Salomon Jonker (Emmen, 27 augustus 1910 - Ede, 6 december 1989...

Archief van Johannes Martinus ('Jo') Jonker en zijn broer Salomon Jonker (Emmen, 27 augustus 1910 - Ede, 6 december 1989). Verzetsdeelnemers. De bakkerszonen Jo en Salomon Jonker woonden in het Drentse dorp Nieuwlande, waar tijdens de oorlog veel ondergedoken Joodse kinderen werden ondergebracht. Zij brachten Joodse baby’s en kleuters naar onderduikadressen in de omgeving en werkten onder andere samen met bekende verzetsmensen als Arnold Douwes en Johannes Post. Voor het vervoer maakten ze gebruik van de bakkerskar van hun vader Jacobus ('Jacob') Jonker. In deze door een paard voortgetrokken kar was een geheim luik gemaakt waar broden voor werden gelegd. Indien de bakkerskar niet op een bepaalde locatie kon komen werd er gebruik gemaakt van een fiets met voorop een bakkersmand waar de kinderen in werden gelegd. Om de risico’s te beperken hielden de broers de kring van betrokken personen zo klein mogelijk. Eén van de betrokkenen was zuster Attje Aardema die de kinderen bracht, in de kar legde en waarschijnlijk met jenever verdoofde om te voorkomen dat ze tijdens het vervoer zouden schrikken en gaan huilen. In augustus 1944 werden de broers opgepakt - waarschijnlijk na verraad - en belandden in een van de Emslandkampen - een groep Duitse kampen net over de grens. Daaruit wisten ze te ontsnappen, waarbij Jo zwaar gewond raakte. Hoewel ze weer gearresteerd werden hebben ze beiden de oorlog overleefd en keerden samen met Canadese troepen terug in Nieuwlande. Het archief bestaat uit een verslag over de oorlogservaringen van de broers Jonkers met daarin fotomateriaal. Zie ook foto's van de familie Jonker (VMA 17892).