Getuigen Verhalen, Reis van de Razzia, interview met Jan Kop

Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden. De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’. Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk". Jan Kop Jan is met zijn broer Joop opgepakt en naar het Feijenoordstadion gebracht. Met rijnaken zijn ze naar Kampen gebracht. Joop werd ziek en mocht terugkeren na een attest van een dokter. Dat lukte niet bij Jan. Hij werd na een lange tocht naar Dresden gebracht, waar ze door de lokale bevolking als partizanen werden beschouwd. Jan werd ingezet in de mijnbouw. In Pirna ging hij met een maat bedelen en plunderen ondanks het risico om gepakt te worden. Na een bombardement besloot Jan te ontsnappen. Dresden was vernietigd. Na en barre tocht kwamen ze aan in de Engelse zone in Reiershausen. Jan is veel later terug geweest naar het Lager, maar daar kon hij niet fotograferen, omdat er zoveel door hem heen ging. Hij dacht o.a. aan de kampleider die mensen naar de gevangenis van Dresden heeft gestuurd, waar ze bij het bombardement zijn omgekomen.