doopvont

Het oudste object in de Sint-Lambertuskerk is de Romaanse doopvont van Naamse hardsteen. Ze is waarschijnlijk ter plekke ergens in een atelier nabij een steengroeve in de omgeving van Namen vervaardigd. Vergelijkbare doopvonten uit dit gebied zijn in grote aantallen geproduceerd en geëxporteerd. Alleen al in Nederlands-Limburg zijn er meer dan veertig getraceerd. Deze Naamse doopvonten hebben veelal een bekken op een massieve, ronde schacht, omgeven door vier dunne zuiltjes. De priester moest het sacrament kunnen toedienen zonder zich uit te rekken of te bukken. Dit leidde tot nagenoeg uniforme afmetingen: hoogte en diameter bedragen omstreeks negentig centimeter. Het transport geschiedde via de Maas. Vanaf het punt waarop vervoer via een vaarweg niet meer mogelijk was, nam een wagen het over. De grote verscheidenheid in ornamentering van de vonten valt te verklaren uit de modellenrijkdom van de ateliers: het atelier, en niet de opdrachtgever, bepaalde vorm en decoratie van de vont. Kenmerkend voor de Naamse doopvonten zijn de versieringen op de rand, vaak gevormd door gestileerde bloem- en diermotieven. Bij de Horster vont bestaat de versiering van de vier gebogen velden van de ronde kuip uit in elkaar verstrengelde draken. Zij moeten onheil afweren. De velden zijn van elkaar gescheiden door vier ver naar voren komende maskerkoppen op de hoeken van de kuip, die de vier evangelisten symboliseren. Tot het begin van de zestiende eeuw hebben Naamse vonten doorgaans zulke gebeeldhouwde koppen aan de bovenrand van de kuip. De Horster doopvont heeft voorts een vierkant voetstuk met daarop een grote zuil die is omgeven door vier kleinere zuiltjes. De rondingen van het voetstuk lopen mee met deze zuiltjes. Op grond van al deze stijlkenmerken kan worden geconcludeerd dat de Horster doopvont tot de oudste in Namen geproduceerde doopvonten behoort. Het huidige geelkoperen deksel is niet het originele; het dateert uit de negentiende eeuw en is uitgevoerd in neoromaanse stijl. Het heeft sierranden en gegraveerde bladversieringen. Een eveneens neoromaans baldakijn met spits toelopend dak vormt de bekroning. Het deksel hangt aan een naoorlogs ijzersmeedwerk, versierd met een ineenkrimpende draak. De doopvont raakte tijdens de Tweede Wereldoorlog ernstig beschadigd. Na de bevrijding kon op het nippertje worden voorkomen dat ze als puin werd afgevoerd. Stukken van de doopvont en de eveneens ernstig beschadigde Gregoriusmis bleven in de poort van de pastorie liggen tot de nieuwe kerk gereed was. Plaatselijke ambachtslieden droegen vervolgens zorg voor wederopbouw van de doopvont. De middelste zuil bleek onherstelbaar beschadigd en werd vervangen door een uit dezelfde tijd daterend exemplaar. Verder werd de afvoer van de kuip dichtgesmeerd en de binnenkant voorzien van een laagje cement. Ook een beschadiging van de rand werd dichtgesmeerd. Het deksel werd gerestaureerd door de Horster koperslagerij Piet van den Bekerom.