Sąd Grodzki w Krośnie

W dniu 12 października 1939 r. na podstawie dekretu wodza i kanclerza Rzeszy Niemieckiej na terenach okupowanych obejmujących byłe województwa krakowskie, lubelskie, radomskie i warszawskie utworzono Generalne Gubernatorstwo. Administracją wyżej wymienionych terenów zarządzał Generalny Gubernator Hans Frank. W latach 1939-1944 ustanowione zostały sądy niemieckie dla obywateli niemieckich i volksdeutschów, sądy doraźne wyrokujące w sprawach wystąpień przeciw władzom okupującym oraz sądy specjalne wyrokujące w sprawach zamachów na ludność niemiecką. Sądy niemieckie zostały utworzone dla każdego okręgu Generalnego Gubernatora przy siedzibie szefa okręgu (Kraków, Lublin, Radom, Warszawa). W sprawach cywilnych sądownictwu niemieckiemu podlegały osoby o przynależności państwowej niemieckiej, volksdeutsche oraz ludność polska w sprawach z ludnością niemiecką lub z władzami niemieckimi. W sprawach karnych kompetencji tych sądów podlegała ludność niemiecka oraz osoby dopuszczające się czynów przeciw władzom okupacyjnym. Sprawy karne i cywilne w pierwszej instancji rozstrzygał sąd niemiecki stosując prawo niemieckie, natomiast apelacje, zażalenia rozstrzygał ostatecznie Wyższy Sąd Niemiecki. Zakres działania sądów polskich określiło rozporządzenie o sądownictwie polskim w Generalnym Gubernatorstwie z 19 lutego 1940 r. Sądy polskie orzekały wówczas, gdy przysługiwało, im do tego prawo. W sprawach karnych rozpoznawały one tylko sprawy przekazane przez niemiecką władzę oskarżenia, w sprawach cywilnych rozpatrywały te sprawy, które nie podlegały sądom niemieckim. Działały sądy grodzkie, okręgowe i apelacyjne. Sądy polskie nadzorował niemiecki szef danego okręgu. Urzędnicy i pracownicy sądów zobowiązani byli złożyć pisemną deklarację posłuszeństwa wobec administracji niemieckiej. Wyroki zapadały "w imieniu prawa". Stosowano ustawę z 6 lutego 1928 r. "Prawo o ustroju sądów powszechnych" oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z lat 1928-1937. Od wyroków sądów I instancji przysługiwało prawo apelacji i zażaleń do sądu II instancji tj. Sądu Okręgowego (Bezirksgericht). Wyroki sądów grodzkich i okręgowych mogły być kontrolowane przez niemieckie sądy specjalne. Trudno określić organizację sądu, czynności i liczbę oddziałów, gdyż brak jest akt organizacyjnych. To samo dotyczy daty rozpoczęcia oraz zakończenia urzędowania. [Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. A. K. Mielnik, Przemyśl 2002]