Dyrektor Policji w Toruniu

W większych miastach na terenie ziem polskich wcielonych do III Rzeszy działały tzw. państwowe zarządy policji /Staatliche Polizeiverwaltung/. W miastach, których liczba ludności była mniejsza niż 100 000, nazywały się dyrekcjami policji /Polizeidirektion/. Zarówno prezydia jak i dyrekcje wykonywały na podległym im terenie zadania głównie porządkowe, wchodzące w zakres lokalnych władz policyjnych, zadania policji administracyjnej oraz w ośrodkach, w których nie było urzędów kryminalnych, także zadania policji kryminalnej. Na czele urzędu stał kierownik, zwany w prezydiach prezydentem, a w dyrekcjach dyrektorem, który był zarazem nominalnym szefem policji kryminalnej. Był to jednakże związek przede wszystkim gospodarczo-techniczny, gdyż za policję kryminalną odpowiadał najstarszy rangą urzędnik kryminalny. Organem wykonawczym państwowych zarządów policji była ochronna /Schutzpolizei/, której komendant podlegał dyrektorowi /prezydentowi/. Funkcje policji ochronnej i stanowisko komendanta /Kommandeur der Schutzpolizei/ określił okólnik ministra spraw wewnętrznych z 6 marca 1937 r., mający zastosowanie, również na ziemiach wcielonych. Policją ochronną, pozostającą w dyspozycji dyrektora /prezydenta/, zarządzał bezpośrednio komendant, decydując samodzielnie o sposobie wykonania otrzymanych rozkazów. Sprawa podporządkowania państwowych zarządów policji była dość skomplikowana. Władzą nadzorczą był prezes rejencji, ale polecenia wydawał także namiestnik. Pod względem personalnym i rzeczowym podlegały - poprzez dowódcę policji porządkowej - szefowi tej policji w Berlinie, a w zakresie policji bezpieczeństwa berlińskiemu szefowi tejże policji. W Toruniu polecenie zorganizowania dyrekcji otrzymał dyrektor policji w Pile, S.A. Oberführer Schulz Sembten, który w dniu 16 września objął stanowisko komisarycznego kierownika policji toruńskiej. Zorganizowany przez niego Państwowy Zarząd Policji składał się z trzech oddziałów: Policji Administracyjnej /Verwaltungspolizei/, Policji Ochronnej /Schutzpolizei/ i Policji Kryminalnej /Kriminalpolizei/. Rozporządzeniem szefa policji niemieckiej z dnia 4 października 1939 r. funkcję kierownika Państwowego Zarządu Policji objął Weberstedt, pozostając na stanowisku dyrektora /po zmianie nomenklatury/ do 25 marca 1941 r. Z chwilą objęcia przez niego zadań skończył się okres kierownictwa komisarycznego. Działalność swoją rozpoczął nowy dyrektor od utworzenia referatu prasowego /Pressestelle/, obsługującego wszystkie trzy oddziały. Funkcję opiekuna toruńskiej policji sprawować miała - co zresztą już miało miejsce - Dyrekcja Policji w Pile. Urząd noszący dotychczas nazwę "Der staatliche Polizeiverwalter", począwszy od 1 kwietnia 1940 r. nazywa się "Der Polizeidirektor in Thorn". Pełna nazwa Policji Ochronnej brzmiała - jak wynika z legendy na pieczęci - "Der Polizeidirektor in Thorn. Kommando der Schutzpolizei", a Policji Kryminalnej "Staatliche Kriminalpolizei, Der Polizeidirektor in Thorn, Kriminalabteilung". Jeśli chodzi o Policję Kryminalną, to zachowały się dane dotyczące organizacji i nowego podziału czynności wprowadzonych w dniu 1 marca 1940 r. Na czele Oddziału stał komendant kryminalny Rehfeld, zastępował go nadsekretarz kryminalny Warthold. Cały Oddział dzielił się na 3 komisariaty z następującymi zakresami czynności: 1. Komisariat: sprawy tzw. zbrodni głównych - rabunków, mordów, obrażeń cielesnych, oraz obyczajowe. W obrębie komisariatu dziłała służba śledcza /Erkennungsdienst/. 2. Komisariat: sprawy pożarowe, włamania, kradzieże, paserstwo. 3. Komisariat: sprawy oszustw, sprzeniewierzeń, uszkodzenia rzeczy i majątku /Sachbeschädigung/. Terenem działania Dyrektora Policji i podległych mu organów było miasto Toruń, stanowiące powiat miejski. Dyrekcja Policji działała w Toruniu do ostatnich dni stycznia 1945 r. I. Wydział Prezydialny /Prasidialabteilung/ (1939-1942): organizacja policji; skład osobowy; zarządzenia; stosunek do ludności polskiej. a. Organizacja policji, sygn. 1 b. Nachtrichtenblatt, sygn. 2 - 4 c. Obwieszczenie, sygn. 5 II. Wydział do spraw cudzoziemców, meldunkowych i wojskowych /Ausländeramt, Meldeamt. Wehrerfassung (1939 - 1945): korespondencja z konsulatem USA w Berlinie; zgłoszenia pobytu obcokrajowców m.in. przywiezionych na roboty: obywatele amerykańscy, Belgowie, Białorusini, Duńczycy, Estończycy, Francuzi, Holendrzy, Jugosłowianie, Łotysze, Norwegowie, Rosjanie, Rumuni, Ukraińcy, Węgrzy, Włosi, "bezpaństwowi"; paszporty dla obcokrajowców - Rosjanie, Włosi. Przepustki dla Niemców do GG, Protektoratu Czech i Moraw, na Ukrainę i in. Obywatelstwa dla Niemców mieszkających w Polsce i na terenach Wschodnich.