Zbiór fotografii z II wojny światowej 1939-1945

Autorami zespołu "Zbiór fotografii z II wojny światowej 1939 - 1945" są w większości niezidentyfikowani fotografowie działający w okresie okupacji niemieckiej i powstania warszawskiego na terenie Warszawy. Zespół "Zbiór fotografii z II wojny światowej 1939-1945" został utworzony z materiałów ikonograficzno-aktowych pozostałych po nieistniejącej Sekcji Dokumentacji Powstania Warszawskiego i Armii Krajowej zwanych roboczo zbiór materiałów z okresu II wojny światowej. Zbiór ten tworzyły: materiały z archiwum Bronisława Lubicz-Nycza (materiały aktowe i ikonograficzne dotyczące historii batalionu "Kiliński"), zespoły fotograficzne T. Boncklera, J. Jabrzemskiego, J. Joachimczyka, albumy fotograficzne zawierające zdjęcia z omawianego okresu czasu, luźne zdjęcia T. Bukowskiego, E. Fikusa, J. Szymborskiego oraz fotografie nieokreślonych autorów. Na "Zbiór fotografii z II wojny światowej 1939 - 1945" składają się 433 fotografie: Bukowskiego, Fikusa, Szymborskiego oraz autorów nieokreślonych. 191 zdjęć oznakowanych przez autorów (pieczątki imienne, adnotacje odręczne o czasie i miejscu wykonania zdjęcia), 242 zdjęcia autorów nieokreślonych. Do około 30% zdjęć zachowały się negatywy. Wyselekcjonowano 27 zdjęć stanowiących kopie zdjęć publikowanych w wydawnictwach albumowych, książkowych itp. Wśród autorów zdjęć pojawiają się nazwiska T. Bukowskiego ps. "Bończa" (116 zdjęć, J. Szymborskiego (45 zdjęć), E. Fikusa (8 zdjęć), S. Zdziarska (5 zdjęć), E. Falkowski (2 zdjęcia), A. Gąsiewicz, Anwijabowadzki, R. Grodziński, R. Grudziński (po 1 zdjęciu), firma "FOTO-KOPIA" (11 zdjęć) w sumie 191 zdjęć, oraz 242 zdjęcia autorów nieokreślonych. Wszystkie zdjęcia robione były na przestrzeni lat 1939-1945 na terenie Warszawy. Wśród nich można wyróżnić grupę 109 zdjęć dotyczących zniszczeń powstałych w wyniku bombardowania miasta np. rejony Śródmieścia, Żoliborza i Powiśla. Zniszczonych budynków przy ulicach: Marszałkowskiej, Świętokrzyskiej, Al. Jerozolimskich, Nowego Światu, Krakowskiego Przedmieścia, Wierzbowej, Trębackiej, Senatorskiej. Zniszczonych placów: Bankowy, Dąbrowskiego, Teatralny, Krasińskich, Napoleona, Żelaznej Bramy, Zamkowy, gmachów: Teatru Wielkiego, Zamku Królewskiego, Giełdy, pałaców: Zamoyskich, Lubomirskich, Prymasowskiego, kościołów Wszystkich Świętych, katedry św. Jana. Grupa 21 zdjęć przedstawia życie w getcie warszawskim: mury odgradzające wydzieloną dzielnicę od reszty miasta, wychudzone dzieci żydowskie grzebiące w śmietnikach w poszukiwaniu czegokolwiek do jedzenia, malutkie trupki na ulicach obojętnie mijane przez przechodzących. Kolejna grupa 136 zdjęć autorstwa wspomnianych powyżej T. Bukowskiego i J. Szymborskiego dotyczy okresu powstania warszawskiego. Brak jest co prawda zdjęć z samych walk, ale takich nie było zbyt wiele, robienie ich zawsze było zagrożone utratą życia. Te zachowane w niniejszym zespole prezentują codzienną powstańczą rzeczywistość: budowy barykad, czytanie prasy i informacji klejonych na murach domów, wyprawy po wodę, biegnących łączników, małych listonoszy z harcerskiej poczty powstańczej, najmłodszych powstańców w za dużych mundurach, rannych w prowizorycznych szpitalach i punktach sanitarnych, powstańcze pogrzeby, ewakuacje cywilów z zagrożonych terenów, przemarsze oddziałów na stanowiska, czujki na punktach obserwacyjnych, jeńców niemieckich przy różnych pracach pomocniczych. Ostatnia grupa 67 zdjęć to obraz zniszczeń Warszawy po upadku powstania warszawskiego: płonące domy Śródmieścia, zrównane z ziemią warszawskie getto, ruiny i gruzy Woli, wymarłe kikuty kamieniczek Starego Miasta. Zespół "Zbiór fotografii z II wojny światowej 1939-1945" jest zbiorem otwartym, fotografiom nadano następujący układ: - zniszczenia warszawy w wyniku bombardowania, - życie w getcie warszawskim - Warszawa podczas Powstania Warszawskiego - zniszczenia miasta po upadku powstania.