Getuigen Verhalen, Reis van de Razzia, interview met Jan Terlouw

JAN TERLOUW (NL) Meneer Jan Terlouw was acht jaar toen de Tweede Wereldoorlog in Nederland kwam en was 13 jaar toen hij werd bevrijd. Hoe vormend deze jaren geweest waren, blijkt niet alleen uit het engagement van deze oud-voorman van D66, maar misschien nog wel meer uit één van zijn boeken: ‘Oorlogswinter’.Een van de meest indrukwekkende gebeurtenissen uit ‘Oorlogswinter’ is de gijzelneming en het doodschieten van de vader van de hoofdpersoon, Michiel van Beusekom. Tijdens het interview blijkt dat deze angst een reële angst was binnen het gezin Terlouw. Vader Terlouw was dominee binnen de Nederlands-Hervormde kerk en als de Duitsers een represaillemaatregel wilden uitvoeren, dan was het zeer goed mogelijk dat dominee Terlouw, als één van de notabelen van het dorp, daarmee te maken kreeg.In het laatste oorlogsjaar probeerde het gezin Terlouw de mensen die op hongertocht waren zo goed mogelijk bij te staan met raad en daad. De vader ging met een opbeurend woord en de bijbel het verenigingsgebouw langs, moeder keek nog eens in de provisiekast wat ze kon missen en de dertienjarige Jan ging met de hongerlijders de boerderijen af in de hoop dat deze wat meer zouden geven. Ondanks zijn dertien jaar viel het Jan op dat naarmate de winter langer voortduurde, de mensen die op hongertocht gingen, er steeds armoediger uitzagen. Ook viel het hem op dat veel van deze mensen niet jong meer waren; zij gingen op hongertocht om hun kleinkinderen eten te kunnen geven.Ergens in november kwam er, in de herinnering van meneer Terlouw, ‘plotseling’ een andere groep voorbij, die van 6000 Rotterdammers. Deze waren volgens meneer Terlouw uitgehongerd. De Wezepenaren zochten en vonden eten voor deze mannen. Dat namen deze mannen (zo blijkt uit de interviews met de razziagangers) graag aan. Een paar dagen later trok er eenzelfde stoet voorbij, nu met 4000 mannen. Ook hier was het duidelijk dat het gevangenen waren, maar geen criminelen. In Wezep kwamen de mannen terecht in een kazerne waar ze de nacht doorbrachten, waarna ze verder trokken.Dat in een oorlog de dingen niet altijd zijn wat ze lijken, komt in het boek 'Oorlogswinter' goed naar voren. De dilemma’s waar mensen mee te maken kregen, waren van een andere orde dan in vredestijd. Meneer Terlouw geeft in het interview een aantal voorbeelden en illustreert daarmee in hoeverre het boek ‘Oorlogswinter’ niet eens zover afstaat van die allerlaatste Hongerwinter zoals hij die heeft beleefd als dertienjarige domineeszoon in Wezep. Jan Terlouw vertelt over de hongerwinter in Wezep die hij als 13 jarige jongen meemaakte. Hij bestrijkt hiermee ook de stof van het door hem geschreven boek 'Hongerwinter'. SAMENVATTING ONDERWER Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden.De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk". JAN TERLOUW (EN) Mr. Jan Terlouw was eight years old when the Second World War broke out in the Netherlands and was 13 years old when he was liberated. How formative these years were, is not only evident from the commitment of this former leader of D66, but perhaps even more so from one of his books: ‘Oorlogswinter’.One of the most impressive events in ‘Oorlogswinter’ is the hostage-taking and shooting of the father of the main character, Michiel van Beusekom. During the interview it becomes clear that this fear was a real fear within the Terlouw family. Father Terlouw was a minister in the Dutch Reformed Church and if the Germans wanted to carry out a reprisal, it was very possible that minister Terlouw, as one of the notables of the village, would have to deal with it.In the last year of the war, the Terlouw family tried to support the people who were on a hunger march as best they could with advice and action. The father went along the clubhouse with an encouraging word and the Bible, mother looked in the pantry again to see what she could spare and thirteen-year-old Jan went to the farms with the starving...