Martinus Wijkmans

Ook bekend als: Martinus

Martinus wordt geboren op 26 mei 1906 in Vlijmen als zoon van Hendrikus Wijkmans en Hendrika van den Heuvel. Hij tekent voor dienst bij het KNIL en vertrekt naar Nederlands-Indië, waar hij zich met zijn vrouw vestigt in de garnizoensstad Tjimahi bij Bandoeng. Op 8 december 1941, een dag na de aanval op Pearl Harbor, verklaart de Nederlandse regering vanuit Londen Japan de oorlog. De Japanners grijpen dit aan om Nederlands-Indië direct binnen te vallen. Vanwege zijn geostrategische ligging en natuurlijke oliebronnen is de verovering van de Nederlandse kolonie voor de Japanners een van de belangrijkste doelen geworden om Oost-Azië te overheersen. Tegen deze achtergrond wordt Martinus als soldaat bij de artillerie ingezet bij de verdediging van Tjimahi. Na een veldtocht van drie maanden hebben de Japanners de belangrijkste strategische punten in de archipel ingenomen. Het slecht voorbereide KNIL, ernstig gehinderd door besluiteloosheid aan de top, biedt nog weerstand, maar wordt op 8 maart 1942 gedwongen tot capitulatie. Diezelfde dag wordt Martinus met duizenden andere Nederlandse militairen krijgsgevangen genomen en afgevoerd naar de Javaanse kampen. Martinus wordt uiteindelijk naar het vasteland van Zuidoost-Azië gedeporteerd, waar hij als dwangarbeider wordt ingezet bij de aanleg van de Birma-spoorlijn. Vermoedelijk komt hij terecht in een van de Thaise kampen van de lijn, maar over zijn tijd in krijgsgevangenschap is niets met zekerheid bekend, maar ook hij moet daar de slechte leefomstandigheden en mensonterende behandelingen zien te verdragen. Werken aan de ‘dodenspoorlijn’ betekent lange dagen van extreem zwaar werk in het broeierig hete weer van de tropen. De voeding is voor de gevangenen zeer karig en er zijn nauwelijks medicijnen voorhanden tegen endemische ziekten. Ondertussen staan ze bloot aan mishandelingen en lopen grote kans in hun verzwakte toestand te verongelukken. Ook voor Martinus worden de ontberingen uiteindelijk te veel. Hij bezwijkt als gevolg van de geleden ontberingen op 5 juli 1945 in de Thaise haven Prachuap Khiri Khan. Vermoedelijk was hij kort daarvoor van de spoorlijn gehaald en stond hij op het punt om ingescheept te worden naar Japan. Martinus is 39 jaar geworden en vindt zijn laatste rustplaats op de oorlogsbegraafplaats van Kanchanaburi in Thailand.

Bron: Brabantse Gesneuvelden