Johan Jacobus de Waal

Ook bekend als: Johan

Johan wordt geboren op 29 augustus 1914 in Breda. Hij vertrekt naar Nederlands-Indië, waar hij zich als tabakshandelaar vestigt in Medan op Sumatra. Daar meldt hij zich vrijwillig als soldaat bij de Landstorm. Op 8 december 1941, een dag na de aanval op Pearl Harbor, verklaart de Nederlandse regering vanuit Londen Japan de oorlog. De Japanners grijpen dit aan om Nederlands-Indië direct binnen te vallen. Vanwege zijn natuurlijke oliebronnen en geostrategische ligging is de verovering van de Nederlandse kolonie voor de Japanners een van de belangrijkste doelen om Oost-Azië te overheersen. Tegen deze achtergrond wordt Johan ingelijfd bij de infanterie van het KNIL en ingezet voor de verdediging van Sumatra. Na een veldtocht van drie maanden hebben de Japanners de belangrijkste strategische punten in de archipel veroverd. Op 8 maart 1942 geeft het KNIL op Java zich over, maar de capitulerende legercommandant luitenant-generaal Hein ter Poorten geeft de eenheden elders op de archipel opdracht om de capitulatie te negeren en zelfstandig het verzet tegen de Japanners voort te zetten. De troepen in Noord-Sumatra geven hier gehoor aan; zo duurt het uiteindelijk nog tot 28 maart voordat Johan met zijn eenheid in Medan is verslagen en in krijgsgevangenschap wordt afgevoerd. Samen met duizenden andere Nederlandse militairen wordt hij vervolgens naar het vasteland van Zuidoost-Azië gedeporteerd, waar hij als dwangarbeider wordt ingezet bij de aanleg van de Birma-spoorlijn. Hij komt uiteindelijk terecht in Thanbyuzayat in Birma, aan het westelijke einde van de lijn. Hier bevindt zich aanvankelijk een werkkamp waar bouwmateriaal wordt ingeladen voor verderop aan het spoor, maar door de aanhoudende bombardementen wordt dat in juni 1942 ontruimd. Later wordt er een hospitaalkamp geopend. De krijgsgevangenen maken aan het spoor lange dagen van extreem zwaar werk, terwijl ze blootstaan aan tropische ziekten, mishandeling en ernstige ongelukken. Voeding, hygiëne en medische zorg schieten ondertussen schromelijk tekort. Ook voor Johan worden de ontberingen uiteindelijk te veel. Op 18 oktober 1942 loopt hij dysenterie op als gevolg van de erbarmelijk slechte omstandigheden. Hij wordt het hospitaalkamp van Thanbyuzayat binnengebracht, waar hij twee maanden later, op 15 december, overlijdt. Johan is 28 jaar geworden en vindt zijn laatste rustplaats op de oorlogsbegraafplaats in Thanbyuzayat.

Bron: Brabantse Gesneuvelden