Hendricus Smit

Henk Smit groeide op in een groot, arm gezin in Amsterdam en had een onrustige jeugd met veel verhuizingen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog voer hij op de grote vaart en diende mogelijk in het Amerikaanse leger. Na zijn huwelijk in 1921 werkte hij als rangeerder bij de spoorwegen, maar raakte na de beurscrisis van 1929 vaak werkloos. Hij was betrokken bij het Jordaanoproer van 1934, waarbij hij gewond raakte door een kogel in het been. In 1937 vertrok Henk samen met zijn broer Jan naar Spanje om werk te zoeken en raakten ze betrokken bij de Spaanse Burgeroorlog. Ze reisden met het passagiersschip Ciudad de Barcelona, dat werd getorpedeerd door de nationalistische marine, waarbij veel opvarenden omkwamen. Henk overleefde en werkte als timmerman in een hospitaal van de Internationale Brigades, terwijl zijn broer als ambulancechauffeur diende. Beiden waren politiek trotskistisch georiënteerd en vermeden frontdienst. In december 1937 deserteerden ze en keerden via het Nederlandse consulaat en Frankrijk terug naar Nederland, waarbij ze hun plichten in de brigades verzuimden en hun Nederlandse nationaliteit verloren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden Henk en Jan door de Duitse bezetter gedwongen tewerkgesteld bij de Organisation Todt in Noord-Frankrijk. Henk werkte later als kok nabij Berlijn. Na de oorlog kreeg hij zijn Nederlandse nationaliteit terug, maar werd door de veiligheidsdienst in de gaten gehouden vanwege zijn politieke achtergrond. In 1948 emigreerde Henk met zijn gezin naar de Verenigde Staten, waar familieleden al woonden. Zijn kinderen volgden later. Henk Smit’s leven werd gekenmerkt door politieke betrokkenheid, strijd en tegenspoed, met name tijdens de Spaanse Burgeroorlog en de Tweede Wereldoorlog, waarin hij telkens probeerde te overleven en zijn gezin te ondersteunen.

Bron: IISG | Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog (tekst ingekort met behulp van AI)