Helene Leni Kohnke-Leyens

Helene (Leni) Leyens was afkomstig uit een gegoede familie uit Wesel, die eigenaar was van het textielwarenhuis Leyens & Levenbach. De oprichter van het warenhuis, Hermann Leyens, had samen met zijn vrouw Sara Levenbach drie zonen - Erich, Heinrich en Walter - en twee dochters - Margarete en Helène. Nadat de nationaalsocialisten in 1933 de macht hadden gegrepen, werd de situatie voor de Joden in Wesel steeds nijpender. Door de boycot van Joodse bedrijven, verslechterde de situatie voor Joodse zakenlieden snel, hetgeen tot uiting kwam in een aanval van de SA op het familiebedrijf van Leyens aan de Großer Markt. Erich Leyens, die na de dood van zijn vader in 1930 de leiding had over het warenhuis, verkocht zijn bedrijf in 1934 en verhuisde naar Milaan, om uiteindelijk in 1942 naar de Verenigde Staten te vluchten met de hulp van zijn broer Walter, die daar al woonde. Zijn zus Helène was in oktober 1933 op 26-jarige leeftijd al naar Amsterdam vertrokken. Zij verhuisde in januari 1935 naar Den Haag, waar zij de gescheiden Erich Kohnke leerde kennen. Kohnke was in 1934 met zijn eerste vrouw vanuit Chemnitz naar Den Haag vertrokken waar ze bijna twee jaar woonden voor ze naar Amsterdam verhuisden. Uiteindelijk hield dit gemengde huwelijk geen stand: op 2 september 1938 werd de scheiding tussen hen uitgesproken. Waarna hij Leni Leyens ontmoette. Ze trouwden op 3 januari 1940 in Den Haag. Hun dochter Anneke werd op 25 december 1940 geboren in HIlversum. In Hilversum woonde het gezin samen met Erichs moeder Henriette en Leni's moeder Klara Leyens, die na de Novemberprogrom van 1938 toevlucht had gezocht bij haar dochter in Nederland. Na de gedwongen verhuizing van de Hilversumse Joden naar Amsterdam, vond Kohnke met vrouw en dochter Anneke in mei 1942 onderdak bij de familie Frank op het Merwedeplein. Volgens Otto Frank was Helene Leyens een goede bekende van Edith. De Kohnkes worden door Anne enkele malen genoemd. Van Leni kreeg Anne voor haar 13e verjaardag het boek Daisy's bergvacantie cadeau en 'een armbandje met een zoentje van Anneke' en 'nog een boek van Mijnheer Kohnke'. Nadat de familie Frank op 6 juli 1942 was ondergedoken, werden de Kohnkes op 17 juli 1942 geregistreerd op het adres Vossiustraat 50 boven. In oktober 1942 schrijft Anne in haar dagboek dat de familie Kohnke was ondergedoken. Het ondergedoken echtpaar Kohnke werd echter opgespoord, geïnterneerd in doorgangskamp Westerbork, gedeporteerd en op 23 september 1943 in Auschwitz vermoord. Leni's moeder en schoonmoeder trof hetzelfde lot. Dochter Anneke overleefde de oorlog. Haar ouders hadden haar overgedragen aan de jonge studente Cora de Jong, die in het verzet werkte en het kind op dezelfde dag overdroeg aan de familie Christian Blacquière in Voorburg. In de zomer van 1945 kwam Otto Frank er achter dat Anneke Kohnke nog in leven was. Omdat er geen levensteken van de ouders was, probeerde hij contact te leggen met de broer van haar moeder in Zwitserland. Door bemiddeling van Otto werd ze in 1946 in New York bij haar oom Erich Leyens ondergebracht. Sindsdien woont Anneke in de Verenigde Staten. Over haar is een documentaire gemaakt, getiteld The baby, die in 2012 in premiere ging op het IDFA. Bron persoonsgegevens. Adressen: Stieltjeslaan 8, Hilversum; Merwedeplein 37 II, Amsterdam (mei '42); Vossiusstraat 50 boven.

Bron: https://research.annefrank.org/nl/personen/2941110d-fdee-4732-9ac5-2c52a99687eb/