Sjoerd Wiersma

Sjoerd Wiersma had een wasserij in Joure. Hij raakte betrokken bij het verzet vanaf het begin van de Duitse bezetting. Allereerst bood hij lijdelijk verzet en spoorde hij mensen aan om zich niet bij het Duitse bewind neer te leggen, en hij verspreidde de illegale krant Vrij Nederland. In het najaar van 1942 hielp hij een plaatselijke joodse familie bij het vinden van een onderduikadres. Dat gebeurde enigszins bij toeval, toen Sjoerd op een dag een bundeltje kleren kreeg met het verzoek de schone was naar een familielid te sturen die naar Westerbork gedeporteerd was. Onmiddellijk bood hij aan een veilige schuilplaats te zoeken voor de overige familieleden. - Het bevredigde Sjoerd echter niet om maar enkele vervolgde personen te helpen. Hij slaagde erin om ook buiten Friesland contacten te leggen en begon samen te werken met verzetsgroepen in het noorden van Nederland en de provincie Noord-Holland. Eenmaal per week reisde hij naar Amsterdam en Haarlem om joden op te halen en die in Friesland in veiligheid te brengen, en hij speelde een belangrijke rol bij het redden van een groot aantal kinderen uit de joodse crèche aan de Plantage Middenlaan in Amsterdam. Naar verluidt heeft hij 'vrachtwagens vol' joodse vluchtelingen vervoerd. - Aanvankelijk betaalde Sjoerd de onkosten uit eigen zak, maar later kreeg hij geld van het verzet, in het bijzonder van de studentenleider Piet Meerburg. - Het huis van Sjoerd en Trijntje Wiersma diende als tussenverblijf, waar de pas aangekomen vluchtelingen een paar nachten konden logeren voordat zij naar een permanenter adres gebracht zouden worden. Het echtpaar had zelf vier kinderen. Trijntje nam actief deel aan de verzetsactiviteiten en heeft vele joodse kinderen achter op de fiets naar hun nieuwe schuilplaats gebracht. Aangezien zij verpleegster was, kon zij de kinderen, van wie er velen aan schurft leden, onder behandeling nemen en met toewijding genezen voordat zij ze naar een ander adres bracht. Het paar voorzag de ondergedoken joden die zij onder hun hoede hadden genomen, eveneens van rantsoenkaarten en andere benodigdheden en zorgde voor nieuwe schuiladressen als zij moesten verhuizen. - Onder degenen die door de Wiersma's geholpen zijn, bevonden zich S.J. van Dam, Frits Tauber en zijn vrouw Helena, G.R. Polak en zijn moeder, de tweejarige H. Stad, M. en G. Kleermaker, Joachim de Jonge en zijn familie en Henny Herschfeld-Engelander. Twee jodinnen J.V. Lessing (Loes) en C. Dotsch de Zwarte hebben langere tijd bij de Wiersma's doorgebracht en in de wasserij geholpen, zodat Sjoerd meer tijd aan het verzet kon besteden. De jonge Jetty Stouwer (later Henriëtte Marianna Leffring-Stouwer) heeft ook bij de familie ingewoond. De volgende dag, nadat hij Jetty naar Friesland had gebracht, is Sjoerd teruggegaan om haar moeder over te halen ook te gaan onderduiken. Hij kwam echter te laat: zij was net gedeporteerd. - Sjoerd stond bekend als een gedreven, geestdriftige man die heel goed kon organiseren. Hij werd geïnspireerd door een religieuze overtuiging en beschouwde het als zijn heilige plicht om God's uitverkoren volk bij te staan. Vanaf mei 1943 ging Sjoerd samenwerken met de architect Ulke Boonstra. Boonstras huis in Joure werd ingericht als hoofdkwartier van het plaatselijke ondergrondse verzet. Boonstra hield zich meer bezig met het gewapende verzet van de KP, terwijl Sjoerd zich binnen de LO specialiseerde. In oktober 1943 hielpen zij bij het oprichten van een regionale overkoepelende organisatie om de activiteiten van alle verzetsgroepen in Friesland te coördineren (Raad van Verzet). - Op 1 februari 1944, toen de twee collega's per trein uit Noord-Holland terugkeerden, werd Boonstra op het station gearresteerd. Sjoerd wist op het nippertje te ontsnappen en was gedwongen om onder te duiken zonder zijn familie in te lichten. Zijn vrouw kreeg onmiddellijk bezoek bezoek van de Duitsers en werd ernstig mishandeld. Zij weigerde echter inlichtingen te verschaffen over de activiteiten van haar man. De twee jonge jodinnen die bij haar in huis zaten, hadden goede papieren, maar baby Jettie wekte argwaan, zodat de hele familie onderdook. Trijntje nam haar negenjarige zoontje Douwe en de kleine Jettie mee naar de familie Oosting in Delfstrahuizen, waar zij iedereen vertelde dat Jettie een nichtje van haar was. De andere kinderen Wiersma – twee zoons en een dochter – moesten elders onderdak zien te vinden, en het gezin is tot het eind van de oorlog van elkaar gescheiden geweest. - Sjoerd zette zijn ondergrondse werk voort, zelfs terwijl hij in Lemsterland ondergedoken was. Boonstra werd eerst vrijgelaten en later opnieuw gearresteerd en in Vught op 18 augustus 1944 gefussileerd. Jetty Stouwer is bij de familie Wiersma gebleven, aangezien haar ouders in een concentratiekamp waren omgekomen. Trijntje en Sjoerd werden haar pleegouders. -Op 10 februari 1983 werden Sjoerd Wiersma en zijn vrouw Trijntje Wiersma-Bakker door Yad Vashem erkend als Rechtvaardigen der Volkeren. -Literatuur - Flim, Bert Jan, Omdat hun hart sprak. Kampen 1996, Passim. - Wijbenga, P., Bezettingstijd in Friesland. Leeuwarden 1975, deel I, II, III.

Bron: Een Laatste Saluut