Gerardus Johannes Bartels

Ook bekend als: Gerardus

Gerardus wordt geboren op 30 november 1918 in Breda als zoon van Johannes Bartels en Hendrika Stevens. Kort na zijn geboorte vertrekt het gezin naar Nijmegen. Tien jaar later, in 1929, wonen ze in de gemeente Herwen en Aerdt, van waaruit ze dat jaar naar Rotterdam verhuizen. In mei 1939 vertrekt Gerardus als soldaat naar Nederlands-Indië en vestigt zich daar in Bandoeng op Java, de garnizoensstad van het KNIL. In december van dat jaar trouwt hij op afstand met Jacoba Pinster uit Rotterdam. Zij voegt zich niet lang daarna bij Gerardus in Indië. Ze vestigen zich op enig moment in Magelang in Midden-Java. Op 8 december 1941, een dag na de aanval op Pearl Harbor, verklaart de Nederlandse regering vanuit Londen Japan de oorlog. De Japanners grijpen dit aan om Nederlands-Indië direct binnen te vallen. Vanwege zijn natuurlijke oliebronnen en geostrategische ligging is de verovering van de Nederlandse kolonie voor de Japanners een van de belangrijkste doelen om Oost-Azië te overheersen. Tegen deze achtergrond wordt Gerardus onder de wapenen geroepen en als brigadier (Europees korporaal) ingedeeld bij de depottroepen van Fort Van der Wijck in Gombong. Na een veldtocht van drie maanden hebben de Japanners de belangrijkste strategische punten in de archipel ingenomen; op 8 maart 1942 wordt op Java de capitulatie van het KNIL ondertekend. Diezelfde dag is Gerardus in Tjimahi bij Bandoeng krijgsgevangen genomen. Samen met duizenden andere KNIL-militairen wordt hij naar het vasteland van Zuidoost-Azië gedeporteerd, waar hij als dwangarbeider wordt ingezet bij de aanleg van de Birma-spoorlijn. Gerardus komt terecht in het Birmese kamp van Thanbyuzayat, de westelijke eindhalte en een van de administratieve hoofdkwartieren van de lijn. Het voornaamste werk in dit kamp bestaat uit het inladen van bouwmateriaal voor de werkplaatsen verderop aan het spoor. De krijgsgevangenen die in dit kamp terechtkomen, hebben geluk; zowel de voeding als de verblijven zijn relatief beter dan in de verafgelegen kampen in het binnenland. Desondanks vallen ook hier slachtoffers door het zeer zware werk, mishandeling en endemische tropische ziektes. Gerardus overlijdt er op 7 maart 1943 aan de gevolgen van dysenterie, enkele maanden voordat het kamp wordt ontruimd vanwege aanhoudende geallieerde bombardementen. Hij is 24 jaar geworden en vindt zijn laatste rustplaats op de oorlogsbegraafplaats in Thanbyuzayat.

Bron: Brabantse Gesneuvelden