Joodse vluchtelingen opgevangen in barakken Vakantieschool
Tijdens en vlak na de Kristallnacht in november 1938 worden ongeveer 30.000 Joodse mannen in nazi-Duitsland opgepakt en opgesloten in concentratiekampen. Een groot deel wordt uiteindelijk vrijgelaten, maar op een voorwaarde: ze moeten nazi-Duitsland zo snel mogelijk verlaten.
Slaapbarak van de Rotterdamse Vakantieschool in Hoek van Holland die gebruikt wordt voor opvang van Joodse vluchtelingen
Bezittingen achterlaten
Om vrijgelaten te worden uit Dachau, Buchenwald of Sachsenhausen en daarna nazi-Duitsland te kunnen verlaten moeten Joden vrijwel al hun bezittingen achterlaten. Buiten nazi-Duitsland zijn ze vaak niet welkom, veel landen voeren een streng vluchtelingenbeleid.
Ook Nederland laat weinig Joodse vluchtelingen toe. En de opvang van deze vluchtelingen wordt, net als de schade van de Kristallnacht in nazi-Duitsland, betaald door de Joodse gemeenschap zelf.
Duits-Joodse vluchtelingen bij de ingang van het Lloyd hotel te Amsterdam in 1939
Vakantieschool
Voor veel Joodse vluchtelingen is Nederland een tussenstation. Ze hopen vanuit de Rotterdamse haven naar Noord- of Zuid-Amerika, Engeland of Palestina te kunnen vertrekken. In de tussentijd worden ze van quarantainestation naar vluchtelingenkamp verplaatst. Daarna volgen vaak nog verschillende andere vluchtelingenkampen.
Een van die kampen staat in Hoek van Holland, hier worden vanaf 19 december 1938 illegale mannelijke vluchtelingen opgesloten in de barakken van de Rotterdamse Vakantieschool. Er komt een omheining om vluchten te bemoeilijken. De barakken zijn gemaakt voor de zomervakantie, in de strenge winter van 1938-1939 komt stuifsneeuw naar binnen. Na opstanden en vluchtpogingen wordt het kamp in april 1939 gesloten.
Luchtfoto van de barakken van de Rotterdamse Vakantieschool uit maart 1939
Van het Duitse concentratie-kamp bevrijd, komen zij in Nederlandse concentratie-kampen terecht! Het optreden der autoriteiten in ons land is een nationale schande, waaraan zo spoedig mogelijk een eind moet worden gemaakt. De morele martelingen, die de Joodse vluchtelingen in ons land worden aangedaan zijn een voortzetting van de pogrom-misdaden die zij in Duitsland moesten ondergaan.
Onder de hier aanwezige vluchtelingen komen velen voor, die in den oorlog 1914-1918 zijn gewond of door gas besmet. Als gevolg van doorgeschoten longen, nieren en andere organen, nog al eens stoornissen in den gezondheidstoestand voor. 11 mannen zijn in een Ziekeninrichting te Rotterdam opgenomen.
Fritz en Werner
Een van de mannen die hier wordt opgesloten op 19 december 1938 in Hoek van Holland is de Duitse Joodse tandarts Fritz Pfeffer. Vlak na de Kristallnacht vlucht hij legaal naar Nederland, eigenlijk hoort Fritz dus niet in het kamp. Na vijf dagen wordt hij vrijgelaten en begint een tandartsenpraktijk in Amsterdam.
Voor zijn arrestatie is het Fritz gelukt om zijn zoon Werner op een van de Kindertransporten te krijgen. Werner vertrekt vanuit Hoek van Holland en komt begin december 1938 aan in Engeland. Hier wordt hij opgevangen door zijn oom Ernst Pfeffer die in 1936 naar Engeland vluchtte.
Fritz duikt in november 1942 onder bij de familie Frank in het Achterhuis. Hij deelt een slaapkamer met Anne totdat ze worden verraden. Fritz komt op 20 december 1944 om het leven in Neuengamme.
Fritz Pfeffer
Giessen, 30 april 1889 - Neuengamme, 20 december 1944Gevangen In Hoofdkantoor Sicherheitsdienst, Euterpestraat (Amsterdam)
Gevangen In Gevangenis Weteringschans
Westerbork
Na de sluiting van de Rotterdamse Vakantieschool als vluchtelingenkamp gaan de vluchtelingen naar andere kampen in Hellevoetsluis en Reuver of het nieuwe kamp in Hoek van Holland: in de leegstaande gebouwen van een voormalige slachterij. Uiteindelijk komen de meeste Joodse vluchtelingen terecht op een plek: Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, het latere doorgangskamp Westerbork.
