Bijzondere Gerechtshoven waren gerechtshoven die de Nederlandse regering in Londen op 22 december 1943 instelde om vermeende collaborateurs te berechten. Er zouden uiteindelijk 5 Bijzondere Gerechtshoven in werking treden ('s-Hertogenbosch, Amsterdam, Arnhem, Den Haag en Leeuwarden). De Bijzondere Gerechtshoven behandelden vooral de zaken van personen die verdacht werden van zware misdrijven. Ze waren bevoegd om levenslange detentie of de doodstraf op te leggen. In totaal hebben de Bijzondere Gerechtshoven aan ruim 14.000 personen straffen opgelegd. In 1950 werden de Bijzondere Gerechtshoven opgeheven.
