Nederlandse zwemmedailles op de Spelen van Hitler
Maria Johanna Braun-Voorwinde, gekleed in een lange jurk en op hakken. Vol overgave coacht ze langs de kant van het zwembad de Nederlandse zwemster Rie Mastenbroek, tijdens de Olympische Spelen in 1936 in Berlijn. Braun-Voorwinde, die ‘Moeder’ Braun of ‘Ma’ Braun genoemd wordt, staat bekend om de militaristische wijze waarmee ze haar zwemsters traint. Lange, zware trainingen en een dieet van bruine bonen met spek en paardenbiefstuk zijn onderdeel van het trainingsprogramma.
De Olympische Spelen in 1936. Vrouwen op erepodium. Rie Mastenbroek staat in het midden.
Oorlogsbronnen.nl | Verzetsmuseum Amsterdam | Cigaretten-Bilderdienst
Olympische successen
De bijzondere trainingsmethodes van Ma Braun werpen hun vruchten af. Verschillende Nederlandse zwemsters bereiken onder haar leiding de top. Tijdens de Spelen van 1936 wint Rie Mastenbroek maar liefst vier medailles: goud op de 100, 400 en de 4x100 meter vrije slag en zilver op de 100 meter rugslag. Ook de dochter van Ma Braun, zwemster Marie Braun, behaalt onder begeleiding van haar moeder meerdere nationale en internationale titels. In 1928 wordt Marie, of ‘Zus Braun’, zelfs de eerste individuele Nederlandse sporter die goud wint op de Olympische Spelen.
De Olympische Spelen in 1936. Rie Mastenbroek huilt na haar overwinning op de 100 meter vrije slag. Rechts staat haar begeleidster 'moeder Braun'.Oorlogsbronnen.nl | Verzetsmuseum Amsterdam | Cigaretten-Bilderdienst
Uitgelichte bron: 'Moeder' Braun coacht op fanatieke wijze Rie Mastenbroek tijdens haar Olympische finale op de Olympische Spelen van Berlijn, 1936.Oorlogsbronnen.nl | NIOD | Cigaretten-Bilderdienst
Vanwege het toenemende antisemitisme in Duitsland is er veel internationale kritiek op het feit dat de Spelen in 1936 in Berlijn plaatsvinden. De Spelen gaan echter door. Antisemitische borden worden tijdelijk weggehaald en er mogen zelfs een aantal ‘niet-arische’ sporters meedoen: de half-Joodse schermster Helene Mayer en de communistische worstelaar Werner Seelenbinder. Het nationaal-socialistische gedachtengoed is echter niet onzichtbaar. Men kan naast de sportwedstrijden concerten en tentoonstellingen bezoeken waarin de nazi-ideologie volop aanwezig is.
Gebeurtenis
Olympische Spelen van 1936 in Berlijn
De Olympische Spelen van 1936 in Berlijn zijn ook bekend als de 'Olympische Spelen van Adolf Hitler'. Nederlandse sporters behaalden deze zomerspelen 17 medailles, waarvan 6 gouden. Atleten Wim Peters, Tollien Schuurman, Ben Bril en Leo Halle zagen af van deelname.
Meer over Olympische Spelen van 1936 in BerlijnAankomst van de Olympische zwemmers •
De feestelijke thuiskomst op Rotterdam CS van onder meer Rie Mastenbroek en haar coach Braun na de overwinning op de Olympische zomerspelen in 1936.
Beeld en Geluid | Polygoon Hollands Nieuws‘Die Kaiserin von Berlin’
De successen van Rie Mastenbroek tijdens de Spelen leveren haar de bijnaam ‘die Kaiserin von Berlin’ op. Niet lang na de overwinningen in 1936 eindigt haar zwemcarrière echter. Na de Spelen krijgt Rie ruzie met Ma Braun. Ma Braun wil meer zeggenschap over Rie en probeert Rie’s ongehuwde moeder uit de ouderlijke macht te zetten. De gebeurtenis leidt tot een breuk tussen Rie en Ma Braun, waarna Rie besluit de stoppen als professioneel zwemster. De prestaties van Mastenbroek op de ‘Spelen van Hitler’ krijgen na de oorlog een dubbelzinnige reputatie die de zwemster nog lang blijft achtervolgen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Fanny Blankers-Koen, die tijdens de Spelen in 1948 vier gouden medailles won, heeft Mastenbroek nooit een lintje mogen ontvangen voor haar succes.
Personen
Olympische Sporters
OORLOGSLEVENS | Geen land kent meer Joodse slachtoffers onder zijn olympiërs dan Nederland.
Meer over Olympische Sporters
Kompas ter herinnering aan de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn.Oorlogsbronnen.nl | Bevrijdingsmuseum Zeeland
